ارزیابی پایداری تولید علوفه چند گونه مرتعی، در مراتع کوهستانی البرز میانی- استان قزوین

در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونه­های مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشته­کوههای البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازه­گیری شد. تجزیه واریانس مرکب برای تولید کل علوفه خشک گونه­های مورد بررسی برحسب کیلوگرم در هکتار با 4 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی برای داده­های حاصل از 4 سال انجام شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنی­داری را (01/0>P) در بین سالها و در بین گونه­ها نشان داد. براساس مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح یک درصد و تجزیه خوشه­ای گونه­ها برای تولید علوفه به روش Ward، گونه­های Agropyron intermedium ، Verbascum speciosum،Artemisia aucheri ،Eryngium billardieri Cousinia esfandiari   و  Cirsium haussknechtiiتولید علوفه بیشتری نسبت به سایر گونه­ها داشتند، اثر متقابل گونه در سال در سطح یک درصد معنی­دار شد و براساس میانگین تولید علوفه بدست­آمده در چهار سال مطالعه برای گونه­های مورد بررسی عوامل پایداری محاسبه شد. عامل­های CVi، S2di و R2i روند یکسانی در معرفی گونه­های پایدار داشتند و بیشتر گونه­های پایدار براساس این عامل­ها تولید علوفه ضعیفی نشان دادند. عوامل bi، W2i و S2i نیز روند مشابهی در بیان پایداری گونه­ها داشتند، و بیشتر گونه­های پایدار براساس این سه عامل تولید علوفه متوسطی نشان دادند. در مجموع با توجه به عوامل پایداری دو گونه Cousinia esfandiari و Artemisia aucheri پایداری تولید مطلوبی براساس بیشتر عوامل پایداری نشان دادند. گونه­های Agropyron intermedium و Cirsium haussknechtii حساس به شرایط نامناسب سالیانه نبودند، و از طرف دیگر گونه­های Verbascumspeciosum و Eryngium billardieri به شرایط نامطلوب حساسیت بالایی داشتند، بنابراین دو گونه­ Agropyron intermedium و Artemisia aucheri  قابل معرفی برای برنامه­های احیاء مرتع مورد نظر می­باشند.