الگوی مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی در کودکان طیف اوتیسم

هدف: آگاهی واج شناختی دانش فرد از واحدهای سازنده زبان یا حساسیت وی به صداهای زبان است و یک پیش‌بینی‌کننده مهم برای مهارت خواندن در کودکان دارای اوتیسم است. مطالعات خارجی پیشین نشان دادند که کودکان طیف اوتیسم مشکلاتی در فراگیری مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی دارند. هدف از این پژوهش، تعیین الگوی مهارت‌های آگاهی واج‌‌شناختی در کودکان طیف اوتیسم و مقایسه آن با کودکان طبیعی است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شد، 10 کودک دارای اختلال طیف اوتیسم و 10 کودک دارای رشد طبیعی انتخاب شدند که از لحاظ سن عقلی و جنس با یک‌دیگر همسان‌سازی شده بودند. برای بررسی مهارت آگاهی واج‌شناختی آزمودنی‌ها از آزمون شنیداری مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی "آشا-5" استفاده و نتایج در چک‌لیست مورد نظر ثبت شد. یافته‌ها: در این پژوهش میانگین و انحراف معیار پاسخ افراد بر حسب جنسیت با یک‌دیگر مقایسه شده است. بر اساس تحلیل داده‌ها، بین مهارت‌های آگاهی از هجا، قافیه و واج در دو گروه تفاوت معناداری وجود داشت (001/0p<). فقط در میانگین نمرات زیرآزمون‌های دو متغیر تقطیع کلمه به هجا (25/0=p) و ترکیب هجا (34/0=p)، ارتباط معنی‌داری یافت نشد. هم‌چنین گروه مورد، در مهارت‌های تقطیع کلمه به هجا و شناسایی واج پایانی به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین میانگین نمره را کسب کرده بودند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، کودکان طیف اوتیسم از نظر مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی در سطح پایین‌تری از کودکان طبیعی قرار دارند. هم‌چنین نتایج حاصل نشان داد که همان‌گونه که در کودکان عادی دیده می‌شود، در گروه مورد مطالعه نیز توانایی در تمام موارد آگاهی واج‌شناختی یکسان نبوده و به یک اندازه رشد نکرده است. به عبارت دیگر برخی از موارد نسبت به بقیه مشکل‌تر بود و کودک زمان بیش‌تری برای کسب آن نیاز دارد.