بازآفرینی مراکز تاریخی شهر‌های ایرانی با محوریت گردشگری با تلفیق مدل‌های برنامه‌ریزی استراتژیک و تحلیل شبکه (ANP-SWOT)؛ مطالعه موردى: بافت تاریخی کلان‌شهر تبریز

با توجه به نحوه شکل­گیرى شهر­هاى ایرانی- اسلامى، مراکز تاریخی شهر­ها داراى نقش حیاتى بوده و از اهمیت زیادى برخوردار هستند. این مراکز، به دلیل مرکزیت جغرافیایی، سهولت دسترسی، مرکزیت ثقل اقتصادی و ویژگی­های تاریخی- فرهنگی دارای پتانسیل بالقوه بالایی می­باشند؛ اما علی‌رغم ویژگی­های مثبت قسمت مرکزی شهر­ها، بافت آنها از لحاظ مشکلات کالبدی(فرسودگی)، زیست­محیطی، درهم پیچیدگی بافت و ضعف زیرساخت­ها رنج می­برند. در میان شهر­های کهن ایران زمین نیز، نمونه­ای که در شهرسازی سنتی ایران دارای اعتبار و هویت ویژه بوده، شهر تبریز می­باشد. مرکز تاریخی این شهر، گنجینه­های گرانبهایی از آثار تاریخی و فرهنگی بشر را در خود جای داده که با فرسودگی آنها علاوه بر ساختار کالبدی، هویت فرهنگی و تاریخی شهر نیز در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. بنابراین برای جلوگیری از کاهش اهمیت این مراکز تاریخی، اجرای طرح­های باز­آفرینی امری ضروریست. از آنجا که باز­آفرینى این مراکز نیازمند سرمایه­گذاری قابل توجهی مى­باشد، به نظر می­رسد می­توان با استفاده از ظرفیت­های بالقوه گردشگری شهرى به منظور تشویق هم­زمان بخش خصوصی و حمایت­هاى بخش دولتی جهت سرمایه­گذارى برای تحقق­پذیرى این طرح­ها بهره­بردارى نمود. لذا پژوهش حاضر با رویکری توصیفی - تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای و میدانی و بهره­گیری از مدل SWOT و مدل تحلیل شبکه­ای(ANP­)، با شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت­ها و تهدید­هاى موجود گردشگری در مرکز تاریخی شهر تبریز راهبرد­هایى در جهت بهبود وضع موجود بافت ارائه داده است. بر اساس نتایج پژوهش، راهبرد­های WT2،  ST3 و WO1 سه راهبرد دارای اولویت برای بازآفرینی بافت تاریخی کلان‌شهر تبریز می­باشند.