برآورد جریان محیط زیستی رودخانه بالیخلوچای و بررسی تأثیر بهره برداری از سد یامچی بر رژیم جریان هیدرولوژیکی و زیست محیطی رودخانه

تأمین و تخصیص حقابه‌های محیط‌زیستی رودخانه‌ها، جهت حفاظت از اکوسیستم منابع آب و اکوسیستم‌های وابسته به این منابع، نظیر تالاب‌ها و دریاچه‌ها، باید به عنوان یک ضرورت در مدیریت پایدار منابع آب کشور در نظر گرفته شود. در این تحقیق، در یک دوره 44 ساله (از 1970 تا 2013)، جریان محیط‌زیستی رودخانه بالیخلوچای، با استفاده از سه روش تنانت، تسمن و منحنی تداوم جریان مورد مطالعه قرار گرفت. با استفاده از نرم‌افزار IHA به بررسی تغییرات هیدرولوژیکی و محیط‌زیستی ناشی از احداث و بهره‌برداری از سد یامچی پرداخته شد. نتایج نشان داد که با استفاده از روش تنانت و برای حفاظت از رژیم جریان رودخانه در محدوده بهینه، برای تمام ماه‌های سال نیاز به جریانی در محدوده‌ی 96/1 تا 27/3 مترمکعب بر ثانیه است این درحالی است که روش تسمن برای حفاظت از اکوسیستم‌های رودخانه‌ای جریانی معادل 31/1 مترمکعب بر ثانیه را تخمین زده است. نتایج روش منحنی تداوم جریان، حاکی از تأمین دبی 95/2و 46/2 مترمکعب بر ثانیه به ترتیب برای حفاظت از رودخانه در شرایط مناسب و نسبتاً مناسب است. بهره‌برداری از سد بر پارامترهای هیدرولوژیکی و محیط‌زیستی پایین‌دست تأثیرگذار بوده است به‌نحوی‌که میزان این تأثیرات بر پارامترهای هیدرولوژیکی مانند مقادیر جریان‌های ماهانه، زمان وقوع مقادیر حدی در سال، مقدار و تداوم جریان‌های حدی در سال و تناوب تغییر وضعیت جریان به میزان 38/61 درصد با درجه تغییرات متوسط است. همچنین با وجود سد به میزان 6/51 درصد پارامترهای محیط‌زیستی مانند جریان‌های کم آبی ماهانه، جریان‌های کم آبی شدید، سیلاب‌های کوچک و سیلاب‌های بزرگ تغییر یافته است.