 بررسی آرایه های بدیع لفظی و معنوی در «معارف» بهاء ولد

نویسندگان

  • احمد طحان
  • سمیّه پرونده
چکیده مقاله:

معارف کتابی است از بهاء ولد که مطالب متنوعی دارد و نظم و ترتیب خاصی هم میان فصول مختلف کتاب وجود ندارد. به­ علاوه مشخص نیست که این کتاب نوشتۀ بهاء ولد است یا مجموعۀ مواعظ و تقریرات وی که بعدها توسط مریدانش گردآوری و مکتوب شده است؟ و پیداست چنین کتابی سبکی یکسان ندارد. گاه دارای نثری خشک و عالمانه است، گاه به زبان عامیانۀ مردم بلخ نزدیک می­شود و گاه نثری دلنشین و ادیبانه دارد، اما در بسیاری از موارد ـ‌­به ­ویژه هنگامی که بهاء با جسارت و بی­پروایی به توصیف حالات روحی و شرح معاشقۀ خود با الله می­پردازد ­ـ به نثری شاعرانه تبدیل می‌شود. تحقیقاتی که تاکنون دربارۀ معارف انجام گرفته، عمدتا یا مربوط به محتوا و مسائل عرفانی آن است یا تأثیری که بر اندیشه و سبک شعری فرزندش، مولوی داشته است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به زیباشناسی و بررسی آرایه­های معارف در دو حوزۀ بدیع و بیان می­پردازد. در گروه بدیع لفظی، واج­آرایی (تکرار صامت و مصوّت) در آن بسیار وجود دارد و انواع سجع و جناس و چند مورد موازنه هم در آن دیده می­شود. در گروه بدیع معنوی، وجود آرایۀ التفات، نوشته­های این کتاب را به نوعی تداعی معانی نزدیک ­کرده است. تناسب (مراعات­النّظیر) و تضاد در آن زیاد و ایهام و متناقض­نما (پارادوکس) کم است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

استعاره مفهومی رویش در معارف بهاء ولد

        استعاره مفهومی رویش در معارف بهاء ولد     مژگان زرین‌فکر [1]   مریم صالحی‌نیا [2]   محمد جواد مهدوی [3]     تاریخ دریافت:2/2/93   تاریخ تصویب:24/6/93     چکیده   در مقاله حاضر استعاره‌های رویشی در معارف بهاء ولد براساس الگوی استعاره مفهومی توصیف و تحلیل شده‌اند. استعاره‌های رویشی شامل مواردی است که در آنها از اصطلاحات حوزه گیاهان و روییدنی‌ها برای مفهوم سازی مفاهیم انتزاعی استفاده می‌شو...

متن کامل

سیطره قرآن در معارف بهاء ولد

در میان متون نثر عرفانی معارف بهاء ولد متنی ادبی ویگانه دانسته می شود. این کتاب مجموعه ای از یادداشتهای بهاء ولد (628) است که به شکلی بدیع و متفاوت از دیگر آثار عرفانی نگاشته شده است .معارف، دربردارنده پراکنده‌گویی‌های او در موضوعات مختلف است. با نگاهی گذرا در پاره های ناپیوسته این کتاب ، آنچه مکرر و پیوسته به نظر می آید حضور چشمگیر آیات قرآنی است. بهاء ولد در توجه به آیات قرآنی نوآوریهایی داشت...

متن کامل

بررسی و تحلیل ویژگیهای زبان عرفانی در معارف بهاء ولد

کتاب معارف، مجموعه مواعظ، سخنان و نوعی یادداشتهای روزانه سلطان العلما بهاء ولد است که در آن، تجربه های روحانی مولف به شکل و زبانی خاصی بیان شده است. بهاء ولد در پاره ای از موارد، مطالب بسیار دقیق عرفانی را بوسیله زبان مجازی (تشبیه، استعاره و مجاز) و در کسوت لفظ، ادا می کند و به همین دلیل کلام او در بعضی مواقع پیچیده و مبهم است. ولی بهاء در بیشتر مواقع با شیوۀ نوینِ ادبی، تجارب پیچیدۀ باطنی خویش ...

متن کامل

شیوه‌های تفسیر و تأویل آیات قرآن در معارف بهاء ولد

کتاب معارف بهاء ولد دربرگیرنده آیات فراوانی است که وی در فصول گوناگون کتاب به تفسیر و تأویل آن‌ها پرداخته است. در این مقاله، پس از مقدّمه‌ای درباره تفسیر و تأویل، به رویکرد‌های تفسیری و تأویلی معارف به قرآن کریم می‌پردازیم. به این منظور، خاستگاه کلامی این رویکردها و شیوه‌‌های تفسیر و تأویل نزد بهاء ولد، همچنین شرایط آن از نگاه وی، به همراه بعضی از نکته‌‌های انتقادی مطرح شده است.

متن کامل

دستور توصیفی معارف بهاء ولد

دستور توصیفی معارف بهاء ولد آشنایی با دستور زبان هر متن ( دستور توصیفی ) به ما کمک خواهد کرد تا به درک و فهم عمیق تر و علمی تری از متن مورد نظرمان برسیم . به عبارت دیگر فهم دستور زبان یکی از کلیدهای فهم محتوا مضمون هر متن است . اگر ما به دستور یک متن تسلط پیدا کنیم و آن را در یابیم می توانیم از لایه ی سطحی آن گذشته و به لایه های زیرین و جان مایه ی آن دست یابیم .

15 صفحه اول

حجاب عرفانی در معارف بهاء ولد و مثنوی مولوی

کتاب معارف تنها اثر باقی مانده از بهاء ولد محمد بن حسین خطیبی بلخی، پدر مولانا است. بهاء ولد و اثرش «معارف» در طول تاریخ مورد بی توجهی ادیبان و دوستداران عرفان و ادبیات بوده است...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 10

صفحات  23- 48

تاریخ انتشار 2014-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023