بررسی آلاینده اُزن سطحی در شهر تهران طی دوره سال‌های (2008-2011)

در این تحقیق، تغییرات زمانی مکانی آلاینده اُزن سطح زمین و عوامل هواشناسی مؤثر بر آن در شهر تهران طی سال‌های 2008 تا 2011 بررسی شده است. بررسی مقادیر روزانه شاخص کیفیت هوا نسبت به آلاینده اُزن سطحی در ایستگاه اقدسیه نشان داده است که بیشترین درصد روزهای ناسالم در ماه‌های تیر و مرداد (93%) قرار دارد. اوج روزانه اُزن در ساعت‌های 15-17 رخ داده و متأثر از عوامل گوناگونی، به‌ویژه دمای هوا و تابش خورشیدی است. غلظت اُزن در ساعت 11 قبل‌ازظهر، همبستگی مثبت زیادی با غلظت میانگین روزانه آن دارد. یکی از جالب‌ترین نتایج این است اغلب کاهش وارونگی‌‌های دمایی شبانه و کاهش پایداری جوّی می‌تواند باعث افزایش غلظت اُزن سطحی شبانه شود. بررسی بیشینه‌‌های آلاینده اُزن سطحی بهاری روشن ساخته است که برخی سامانه‌های کم ارتفاع وَردسپهر میانی همراه با پدیده‌های وَردْایست تاشونده که منطقه ایران را در عرض‌های شمالی دریای خزر تحت‌‌تأثیر قرار می‌‌‌دهند، می‌‌‌توانند از راه نزول هوای خشک سرشار از اُزن پوشن‌سپهری به وَردسپهر، باعث افزایش مقدار آلاینده اُزن سطح زمین شوند. بررسی بیشینه‌های اُزن سطحی تابستانی و مقایسه آن با شرایط هواشناسی جوّ بالا نشان داده است که اغلب این بیشینه‌‌ها در اثر حضور وا‌چرخند‌‌ها در وَردسپهر میانی منطقه ایران ایجاد می‌شوند. شرایط هواشناسی آفتابی، خشک و آرام در طی روز ناشی از این سامانه‌ها باعث افزایش تولید اُزن طی واکنش‌‌های فوتوشیمیایی می‌شود. بررسی تأثیر بارش بر مقدار آلاینده اُزن سطحی روشن ساخته است که در روز بارشی غلظت همه آلاینده‌‌ها ازجمله اُزن کاهش می‌یابد ولی در یک تا دو روز پس از بارش درحالی‌که هنوز اکثر آلایندها غلظت به‌نسبت کمی دارند، غلظت اُزن افزایش می‌‌‌یابد؛ که این نشانه شفاف‌تر بودن جوّ برای تابش خورشیدی و ترغیب بیشتر فرایند فوتوشیمیایی تشکیل اُزن است.