بررسی آنومالی آرسنیک موجود در منابع آب سد سهند

سد سهند با حجم مخزنی 135 میلیون متر مکعب در جنوب غرب شهرستان هشترود یکی از مهمترین سدهای استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود. این سد علاوه بر تأمین آب شرب و صنعتی شهرستان هشترود، آب کشاورزی حدود 11 هزار هکتار از اراضی این منطقه را تأمین می‌کند. با توجه به اهمیت این منبع آبی از نظر کشاورزی، شرب و صنعت، طی 8 سال اخیر (1381- 1388) کیفیت آب مخزن سد و منابع آب سطحی و زیرزمینی مرتبط با آن مورد پایش قرار گرفته است. بر اساس نتایج تجزیه‌و‌تحلیل 308 نمونة آبی به‌دست آمده که شامل تجزیه‌و‌تحلیل مشخصه‌های فیزیکی، عناصر اصلی، یون‌های فرعی و فلزات سنگین بود، آنومالی از آرسنیک در منطقه مشاهده شد. به طوری که در برخی از منابع آبی مرتبط با مخزن سد غلظت آرسنیک به ده برابر استاندارد جهانی (10ppb) نیز می‌رسد. هدف این تحقیق تعیین منشأ و بررسی هیدروشیمیایی آنومالی‌های موجود در آب انباشته شده در سد سهند و منابع سطحی و زیر زمینی‌ مرتبط با آن است. بدین منظور از روشهای گرافیکی و تجزیه به عوامل استفاده شد. این روشها توانستند به کمک شواهد صحرایی و مطالعات زمین شناسی سه تیپ و پنج منشأ کلی برای منابع آبی منطقه شناسایی و پنج عامل اصلی مؤثر بر هیدروشیمی منطقه را مشخص کنند. بر اساس نتایج به دست آمده، تغلیظ اپی ترمالی آرسنیک در سازندهای میوسن می تواند منشأ اصلی آنومالی آرسنیک در منابع آبی منطقه باشد که نتایج هیدروشیمیایی نشان داد که جداسازی آن از منشأ و آزادسازی آن در منابع آبی، عموماً از طریق کمپلکس سازی یون بی‌کربنات صورت گرفته است.