بررسی اثرات سرب و کادمیم بر آب، رسوب و جوامع ماکرو بنتیک خور زنگی (از انشعابات خور موسی در خلیج فارس)

خور زنگی در شمال غرب خلیج­فارس واقع شده و یکی از انشعابات خور موسی می­باشد. خور زنگی علاوه بر اهمیت شیلاتی از جنبه­های زیست­محیطی نیز دارای ارزش زیادی بوده و از نقطه نظر تولید، غنا و تنوع­زیستی دارای آبزیان مختلف شامل انواع ماهیان و انواع کفزیان است که غذای آنها را شامل می­شود. با احداث منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر در سال 1376در کنار خور زنگی، تغییراتی در این اکوسیستم حساس ایجاد و طی این مدت پسآب­های تصفیه شده و تصفیه نشده کارخانجات اطراف وارد آن شد. نمونه­برداری از ­کفزیان و فلزات کادمیوم و سرب، موجود در آب و بستر خورهای محصور و قسمت آزاد شرقی خور زنگی دو مرتبه در فصل پرباران و کم باران جهت ارزیابی میزان این فلزات در آب و رسوبات سطحی خور زنگی و تاثیر آنها بر تراکم کفزیان انجام شد. فاکتورهای دما، pH، شوری، دانه­بندی و درصد کل مواد آلی، به­دلیل تاثیرشان بر غلظت فلزات سنگین اندازه­گیری و همبستگی بین آنها با میزان فلزات سنگین سنجیده شد. نمونه­های کفزی پس از انتقال به آزمایشگاه جداسازی و شمارش می­شدند. برای آنالیز فلزات سنگین، نمونه­های آب و رسوب در دمای 4 درجه سانتی­گراد به آزمایشگاه منتقل و براساس استانداردهای رایج و بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه­گیری شدند. حداقل و حداکثر میزان اندازه­گیری شده فلزات برحسب ppm عبارتند از: کادمیوم در آب 07/0 تا 12/0، در رسوب 68/1 تا 88/2 و سرب در آب 19/0 تا 29/0، در رسوب 43/1 تا 31/7 بود. نتایج نشان دادند میزان سرب و کادمیوم موجود در رسوبات نواحی نزدیک به تخلیه پسآب نسبت به ایستگاه­های دورتر از این نواحی بالاتر بود. با وجود آنکه فراوانی کفزیان در ایستگاه­های نزدیک به محل تخلیه پسآب بسیار پائین بود ولی ارتباط معنی­داری بین غلظت فلزات سنگین و تغییرات فراوانی کفزیان در ایستگاه­های مختلف مشاهده نشد (05/0P>). نواحی نزدیک به تخلیه پسآب دارای حداکثر pH و حداقل شوری نسبت به نواحی دورتر از محل تخلیه پسآب بودند. نتایج آزمون همبستگی نیز بیانگر وجود ارتباط قوی معنی­دار بین شوری و pH با غلظت فلزات در آب بودند (01/0>P).