بررسی اثر تیمارهای خاک بر منحنی رخنه باکتری اشریشیاکلی آزاد شده از کودهای آلی مختلف

کودهای حیوانی منبع باکتری‌های بیماری‌زا هستند که می‌توانند سلامتی انسان را به شدت به خطر اندازند. در این تحقیق از ستونهای دست‌نخورده خاک، با بافت لوم‌رسی‌شنی و شن‌لومی، برای بررسی اثر بافت و ساختمان خاک بر پالایش و انتقال باکتری اشریشیاکلی آزاد شده از کود گاوی، کود مرغی و لجن فاضلاب استفاده شد. ستونهای خاک دست‌نخورده به ارتفاع 25 سانتی‌متر و قطر 16 سانتی‌متر، با کودهای آلی ذکر شده، به میزان 10 تن در هکتار (بر حسب وزن خشک) تیمار شد. با ایجاد جریان غیراشباع ماندگار، اثر  تیمار‌های خاک و کود بر انتقال باکتری اشریشیاکلی، با اندازه‌گیری تغییرات غلظت باکتری در آب ورودی و زهاب خروجی تا چهار برابر حجم آب منفذی (PV) بررسی شد. با وجودی که سطوح جذب خاک لوم‌رسی‌شنی زیادتر از خاک شن‌لومی بود، ولی میزان باکتری عبور یافته از آن، بیشتر از خاک شن لومی‌ بود. در مقابل، خاک شن‌لومی باکتری بیشتری را پالایش کرد. شدت آلودگی زهاب ستونهای خاک تیمار شده با کود مرغی، بیشتر از کود گاوی و لجن فاضلاب بود؛ ولی در بیشتر موارد، اختلاف بین تیمار کود گاوی و لجن فاضلاب از نظر شدت آلودگی زهاب، ناچیز بود. به احتمال زیاد ساختمان ضعیف‌تر و پیوسته نبودن منافذ خاک شن‌لومی، عامل پالایش بیشتر باکتری اشریشیاکلی در ستونهای این خاک بود. در حالی‌ که به نظر می‌رسد وجود جریان ترجیحی در خاک لوم‌ رسی‌ شنی به علت ساختمان‌سازی بیشتر و پیوسته بودن منافذ درشت، عامل پالایش کمتر باکتری اشریشیاکلی در این خاک و حضور زود هنگام (0/1 حجم آب منفذی) آن در زهاب بود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ساختمان خاک و جریانهای ترجیحی (در اثر وجود منافذ درشت)، در انتقال باکتری اشریشیاکلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، به طوری که اهمیت آنها بر فرآیند انتقال باکتری در خاکهای دست‌نخورده بیشتر از بافت و سطوح جذب می‌باشد.