بررسی اثر مصرف نیتروژن بر عملکرد و ترکیبات ذخیره‌ای دانه گلرنگ(Carthamus tinctorius L.)

به منظور بررسی اثر کاربرد نیتروژن بر بهبود عملکرد، اجزای عملکرد دانه و تغییر ترکیبات دانه گلرنگ رقم گلدشت، این آزمایش به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در استان اردبیل در سال زراعی 1391 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کود نیتروژن (منبع اوره 46 درصد) صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. نتایج نشان داد که مصرف سطوح مختلف کود نیتروژن اثر معنی‌داری بر صفات اندازه‌گیری شده داشت. مصرف 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن سبب افزایش میزان کلروفیل (26 درصد)، پتاسیم (47 درصد) و کلسیم (27 درصد) و سبب کاهش سدیم (39 درصد) در اندام هوایی گیاه شد. بیش‌‌ترین تعداد طبق در بوته و دانه در طبق از مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد، درحالی‌که بالا‌ترین وزن صد دانه با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد. کم‌‌ترین و بیش‌‌ترین عملکرد دانه (5/1729 و 9/3087 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در عدم مصرف کود و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده ‌شد. بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تفاوت معنی‌داری در محتوای روغن مشاهده نگردید، ولی مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش‌‌ترین کاهش درصد روغن (7/25 درصد) را به خود اختصاص داد. با وجود اثر منفی مصرف نیتروژن بر درصد روغن دانه، با افزایش مصرف کود عملکرد روغن افزایش یافت و بالا‌ترین مقدار آن (04/794 کیلوگرم در هکتار) از مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن به‌دست آمد. محتوای پروتئین دانه از 40/19 درصد در تیمار شاهد به 10/25 درصد در بالا‌ترین سطح کود افزایش یافت و هم‌چنین سبب افزایش میزان نیتروژن دانه‌ها شد. با توجه به اینکه در اکثر صفات اندازه-گیری شده بین مقادیر 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن تفاوت معنی‌داری وجود نداشت به همین دلیل، به منظور کاهش هزینه‌های اقتصادی و زیست محیطی مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن را می‌توان توصیه نمود.