بررسی «امر واقع» در سینمای اصغر فرهادی بر اساس آرای اسلاوی ژیژک

پژوهش کیفی حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد روانکاوانه ی اسلاوی ژیژک و با تأکید بر سه فیلم درباره ی الی، جدایی نادر از سیمین و گذشته، به مطالعه ی «امر واقع» در سینمای فرهادی می پردازد. در این مقاله، تبعات توصیف ناپذیر رویایی با مرگ، به عنوان امر واقع در سه فیلم تبیین شده، و کلبی مسلکی سوژه ها، فقدان قهرمان و تداخل فانتزی ها به عنوان عوامل برسازنده ی امر واقع مطالعه و بررسی شده است. نتیجه آنکه با رنگ باختن تدریجی سهم فعال و مسئول تماشاگر، از فیلم درباره ی الی تا فیلم گذشته، و به کمک تمهیدهای سینمایی،فرایند قربانی سازی، تقسیم تقصیر بین کاراکترها و ارائه ی «حق » به مثابه ی ابژه ی کوچک a، رفته رفته وجه دردناک و چاره ناپذیر امر واقع در سینمای اصغر فرهادی مؤکد و جنبه ی هولناک آن پنهان شده است، و نیز تکرار تقاضای احقاق حق مردگان، موجب بازگشت امر واقع شده و سه فیلم مجزا را به یک تریلوژی سینمایی تبدیل کرده است.