بررسی تأثیر سامانه‌های خاک‌ورزی حفاظتی و کم خاک‌ورزی بر شاخص‌های کیفیت خاک

کیفیت خاک عبارت است از ظرفیت و عملکرد یک خاک مشخص در داخل محدوده­ زیست‌بوم‌های طبیعی یا تحت مدیریت انسان، برای تولیدات پایدار گیاهی و حیوانی، حفظ یا ارتقاء کیفیت آب ‌و هوا و حمایت از سلامت و مسکن انسانی. کیفیت خاک را نمی‌توان به‌طور مستقیم اندازه‌گیری کرد اما با استفاده از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک قابل استنتاج می‌باشد. این مطالعه جهت بررسی اثر سامانه­های خاک­ورزی حفاظتی و کم خاک­ورزی در مقایسه با خاک­ورزی مرسوم، بر کیفیت خاک انجام شد. تیمارهای خاک­ورزی­ شامل بی­خاک­ورزی، کم خاک­ورزی با دیسک، خاک­ورزی مرکب و خاک­ورزی متداول بود. این بررسی پس از انجام پنج سال متوالی این تیمارها در منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. نتایج نشان داد که بی­خاک­ورزی، کم خاک­ورزی با دیسک و خاک­ورزی حفاظتی با خاک­ورز مرکب به ترتیب در عمق 10-0 سانتی­متری 79/32، 87/21 و 22/19 درصد، در عمق 20-10 سانتی­متری 94/18، 74/15 و 76/14 درصد و در عمق 30-20 سانتی­متری 32/17، 62/11 و 82/16 درصد در مقایسه با خاک­ورزی مرسوم باعث بهبود شاخص کیفیت تلفیقی خاک شدند. علاوه بر این شاخص کیفیت خاک نمرو نیز در کلیه تیمارها نسبت به شاهد (خاک­ورزی­ مرسوم) بهبود یافت. همچنین با افزایش عمق خاک، کیفیت خاک و میزان تأثیر تیمارها بر آن روند کاهشی نشان داد. با توجه به یافته­های این تحقیق، استفاده از سامانه بی­خاک­ورزی به دلیل بهبود کیفیت خاک، در منطقه مورد مطالعه و مناطق مشابه، به عنوان اقدام مفیدی در مدیریت پایدار خاک­ برای کشاورزان توصیه می­شود.