بررسی تأثیر فراشناخت درمانی گروهی بر اضطراب مراقبین بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی بستری

مقدمه: اسکیزوفرنی یک اختلال شدید و ناتوان کننده است که در کنار تأثیرات منفی این بیماری بر خود فرد، تأثیرات منفی فراوانی بر مراقب اصلی این بیماران می‌گذارد و می‌تواند موجبات اضطراب را در آنان فراهم آورد. درمان فراشناختی به عنوان یکی از درمان‌های مؤثر برای طیف وسیعی از اختلالات اضطرابی مورد تأیید قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر درمان فراشناختی گروهی بر میزان اضطراب مراقبین بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی بود. روش کار: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی با استفاده از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. از میان کلیه مراقبین بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی بستری شده در بیمارستان ۲۲ بهمن قزوین، ۶۰ نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و در نهایت با توجه به ملاک‌های ورود به پژوهش، تعداد ۴۵ نفر به صورت تصادفی به دو گروه مداخله (۲۳ نفر) و کنترل (۲۲ نفر) تقسیم‌بندی شدند که با ریزش سه نفر از گروه مداخله تعداد هر کدام از گروه‌ها به ۲۰ نفر تقلیل یافت. گروه مداخله طی ۱۰ جلسه گروهی ۹۰ دقیقه‌ای با فاصله ۶ روز تحت مداخله فراشناختی ولز قرار گرفتند و در این مدت برای گروه گواه هیچ‌گونه مداخله درمانی انجام نگرفت. پرسشنامه اضطراب صفت- حالت اسپیلبرگر به عنوان ابزار ارزشیابی در پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه مورد استفاده قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آزمون تحلیل واریانس مختلط بین- درون آزمودنی‌ها (تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر) و با نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین اضطراب صفت- حالت در گروه مداخله، پس از مداخله درمانی فراشناختی در مقایسه با گروه گواه به طور معناداری کاهش پیدا کرده است (01/0 > P). این نتایج بیانگر آن است که آموزش فراشناخت درمانی گروهی در بهبود اضطراب اثربخش بوده و در پس‌آزمون و پیگیری در مقایسه با پیش‌آزمون، اضطراب گروه آزمایش به طور معناداری کاهش یافته است. همچنین بین میانگین نمره اضطراب گروه آزمایش در مرحله پیگیری نسبت به مرحله پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0 > P)، که نشان دهنده تداوم اثربخشی این درمان تا مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: مراقبین بیماران اسکیزوفرنی که تحت درمان فراشناختی قرار گرفتند، نمره اضطراب پایین‌تری نسبت به گروه شاهد داشتند. بنابراین نتایج حاکی از این است که این درمان باعث کاهش اضطراب مراقبین بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی می‌شود.