بررسی تاثیر عصاره‌های فلاونوییدی میوه و برگ گیاه پنج انگشت (Vitex agnus – castus L.) بر تغییرات میزان سرمی هورمون پرولاکتین در موش‌های صحرایی ماده

مقدمه: گیاه پنج‌انگشت (Vitex agnus – castus L.) از خانواده شاه‌پسند (Verbenaceae) از گیاهان دارویی در طب سنتی ایران بوده که از آن در مواردی مثل کاهش میل جنسی و افزایش دادن میزان شیر استفاده می‌کرده‌اند. در این تحقیق اثر عصاره میوه و برگ این گیاه بر میزان سرمی هورمون پرولاکتین بررسی شده است. روش بررسی: عصاره به روش خوراندن، در دوران پرواستروس و شیردهی به موش‌های صحرایی ماده تجویز شده است. گروه‌های شاهد مربوط به هر دوران، به جای عصاره آب مقطر دریافت کرده‌اند. برای تهیه نمونه خونی از هر موش در مراحل تعیین شده (پرواستروس و روز سوم شیردهی) حیوان با استنشاق اتر بیهوش شده و پس از برداشت مقدار لازم خون از قلب آن کشته می‌شد. سرم خون نمونه‌های بالا به وسیله سانتریفوژ جدا شده و برای اندازه‌گیری میزان هورمون پرولاکتین سرم به روش رادیوایمنواسی (RIA) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آماری به دست آمده به وسیله آنالیز واریانس یگانه و چندگانه و آزمون آماری LSD با در نظر گرفتن 05/0 p < مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که دوزهای mg/kg/day 70 و 10 عصاره میوه و دوز mg/day 10 عصاره برگ باعث کاهش میزان پرولاکتین در دوره پرواستروس شده ولی دوز mg/kg/day 70 عصاره برگ باعث افزایش پرولاکتین در دوره پرواستروس شده است. از طرفی هر دو دوز و هر دو عصاره باعث افزایش معنی‌دار میزان پرولاکتین در دوره شیردهی نسبت به گروه شاهد شده‌اند. افزایش میزان پرولاکتین توسط عصاره میوه در دوران شیردهی با دوز mg/kg/day 70 بیشتر از دوز mg/kg/day 10 بوده است. از طرفی در مقایسه عصاره‌های برگ و میوه و همچنین مقایسه دوزهای mg/kg/day 70 و 10 عصاره میوه با دوز mg/kg/day 70 در دوره شیردهی باعث بیشترین افزایش در میزان سرمی پرولاکتین شده است. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق با مطالب موجود در طب سنتی در مورد گیاه پنج‌انگشت مبنی بر اینکه این گیاه باعث افزایش شیر می‌شود ممکن است همخوانی داشته باشد.