بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس برگ، ساقه و ریشه گیاه Hertia intermedia (Boiss.) O. Kuntze

جنس Hertia، متعلق به تیره کاسنی (Compositae)، شامل 12 گونه است که در سرتاسر شمال و جنوب آفریقا و جنوب‌غربی آسیا پراکنده‌اند. این جنس در ایران تنها دارای 2 گونه گیاه بوته‌ای است که پراکنش قابل‌توجهی در مناطق بیابانی دارند. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیب‌های موجود در اسانس برگ، ساقه و ریشه گونه Hertia intermedia (Boiss.) O. Kuntze بود. بدین منظور، این گیاه در خرداد ماه 1389 از کوه هزار، ارتفاع 2900 متری، واقع در منطقه راین، استان کرمان جمع‌آوری و از برگ، ساقه و ریشه آن به‌طورجداگانه به روش تقطیر با آب، اسانس‌گیری شد. ترکیب‌های تشکیل‌دهنده روغن‌های اسانسی، با استفاده از دستگاه‌های کروماتوگراف‌گازی (GC) و کروماتوگراف‌گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی شدند. در اسانس برگ، 17 ترکیب شناسایی شد که 6/97% کل اسانس را تشکیل می‌دادند. بتا-پینن (1/32%)، آلفا-پینن (6/14%)، بتا-فلاندرن (2/14%) و آلفا-توجن (5/13%) ترکیب‌های اصلی اسانس بودند. همچنین 21 ترکیب در اسانس ساقه شناسایی شد که 2/94% کل اسانس را شامل می‌شدند. آلفا-پینن (4/38%)، بتا-پینن (8/14%) و ترانس-وربنول (3/12%) ترکیب‌های عمده اسانس بودند. از طرف دیگر، از بین 8 ترکیب شناسایی شده در اسانس ریشه که 3/95% کل اسانس را تشکیل می‌دادند، آلفا-پینن (2/51%)، جرماکرن D (2/11%) و میرسن (4/10%) اجزاء اصلی اسانس بودند. در روغن‌های اسانسی هر سه اندام گیاه مورد بررسی، درصد منوترپن‌ها به‌مراتب بیشتر از سزکوئی‌ترپن‌ها بود.