بررسی تطبیقی حماسه در شعر متنبّی و فردوسی (مطالعۀ مورد پژوهانه: تصویر گرد و غبار جنگ)

فردوسى و متنبى هر دو در آثار جاودان خود، تصاویر بدیع و خیال‌انگیزى از عظمت گرد و غبار سپاهیان آفریده‌اند که از زوایاى مختلف قابل تأمل است. هر دو شاعر براى ترسیم عظمت گرد و خاک از مضامین و تصاویر مشترک استفاده کرده‏اند. این اشتراک در تصاویر و مضامین به اشکال مختلف از جمله توارد، استفاده از الگوهاى کلیشه‌اى، تأثیرپذیرى فردوسى از شعر متنبى یا شاعران قبل از او قابل تفسیر است. با مقایسۀ این تصاویر مشترک، اهداف این دو شاعر در صورتگرى معلوم می‌شود و قدرت پرواز هر یک در آسمان خیال مشخص می‌گردد. فردوسى خود را در مقابل مردم کوچه و بازار می‌بیند. به این سبب با هدف خلق حماسه براى تأثیرگذارى در مردم و ایجاد روح مقاومت و وحدت ملى، تصاویرى کوتاه، روشن و کوبنده و پرشور می‌آفریند. در عوض متنبى با انگیزۀ کسب رضایت ممدوح و رقابت با شاعران دربار سیف‌الدوله، در اشعار خود به استعاره و تصاویر پیچیده و چند لایه متوسل می‌شود.