بررسی تطبیقی مسکن عشایر ایران

در دو سده گذشته بررسی‌های تطبیقی و گونه­شناسی در علوم گوناگون از زیست‌شناسی گرفته تا معماری مطرح‌ شده است. این بحث از لحاظ محتوایی اهمیتی در ردیف مباحث نظری پایه‌ای معماری مانند فضا، شکل و فرم یافته است. شناخت گونه­ها در تمامی فعالیت­ها، آثار مجسم، تکرارشونده و ریشه­دار بشری می‌تواند کاربردی بس مؤثر داشته باشد. از این‌ جهت در پژوهش حاضر قصد بر این است که آثار ارزشمند عشایر ایران با سابقه‌ای به قدمت تاریخ ایران مورد تفحص و جستجو قرار گیرد. سابقه تاریخی این اقوام نیز مسکن آنان را درخور توجه شایسته‌تر قرار می‌دهد. نکته  دیگری که امروزه بررسی‌های مسکن عشایر ایران را حائز اهمیت و شایان توجه می‌نماید این است که امروزه نیاز به مسکن متحرک و غیردائمی برای اسکان موقت و غیر دائم به دلایل گوناگون ازجمله بحران‌های طبیعی، اجتماعی و مشابه رو به توسعه است. ‌با عنایت به مسائل پیش‌گفته به‌نظر می‌رسد با مطالعه مسکن عشایری می‌توان تجربیات تاریخی مربوط به مسکن متحرک را ثبت و ضبط کرد. طبیعتاً مطالعه، بررسی و استخراج ویژگی­های مسکن عشایر می‌تواند راهبردی برای معماران باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات این تحقیق مطالعه اسنادی و برداشت­های میدانی بوده و روش تحقیق با طبقه‌بندی و تحلیل محتوایی انجام می­گیرد. در ادامه مقایسه تطبیقی بر‌اساس تفاوت‌های شکلی و کالبدی با توجه به فرهنگ قوم‌های متفاوت و جغرافیای زندگی آنان صورت خواهد گرفت. ‌هدف جنبی پژوهش حاضر شناخت و بازخوانی مسکن عشایر با هدف طرح الگوی مناسبی برای مساکن متحرک و مورد استفاده در مواقع بحران است. چنین به‌نظر می­رسد استفاده و تلفیق این اصول با تکنولوژی و فناوری­های روز می‌تواند گامی در جهت غنای طراحی و اجرای مسکن متحرک و قابل‌حمل باشد. چه‌بسا که بتوان با تکیه به سنت و تجربیات تاریخی، راهی جدید و مؤثرتر در طراحی و تأمین مسکن متحرک‌، پیش‌ساخته، سبک‌سازی‌، ارزان‌سازی ‌و سازگاری بیشتر با طبیعت گشود. رعایت اصولی از قبیل سازگاری حداکثری با محیط، سهولت واچینی و باز چینی و جابجایی‌، سرعت کار، استفاده از مصالح بومی و غیره از جمله نکات قابل‌ توجه در گونه­های مختلف مسکن عشایری است.