بررسی تغییرات برخی عناصر در گیاه آبزی نی (Phragmites australis) تالاب ناصری در فصول بهار و پاییز

این تحقیق با هدف تعیین وضعیت میزان فلزات کادمیوم، سرب، جیوه و آرسنیک در گیاه نی (Phragmites australis) در بخش­های شمالی، جنوبی و مرکزی تالاب ناصری و مقایسه میزان این فلزات در اندام­های ریشه، ساقه و برگ گیاه نی در دو فصل پاییز 1395 و بهار 1396 انجام شد. برای نمونه­برداری در هر ایستگاه مورد مطالعه در هر فصل 10 نمونه گیاه نی با 3 تکرار از حاشیه تالاب جمع­آوری گردید. سنجش فلزات سنگین به روش جذب اتمی با دستگاه پرکین المر 4100 صورت گرفت. بالاترین و پایین­ترین میزان کادمیوم در ریشه (003/0±054/0 میلی­گرم در کیلوگرم) و ساقه (001/0±015/0 میلی­گرم در کیلوگرم) بود. همچنین بالاترین و پایین­ترین میزان سرب در ریشه (006/0±808/0 میلی­گرم در کیلوگرم) و ساقه (004/0±252/0 میلی­گرم در کیلوگرم) گیاه نی مشاهده شد. میزان جیوه در ریشه گیاه نی در فصل بهار بالاترین غلظت (05/0±25/7 میکرو­گرم در کیلوگرم) را داشت، اما بالاترین مقدار آرسنیک در ریشه این گیاه در فصل پاییز (92/1±88/21 میکرو­گرم در کیلوگرم) به دست آمد. برای هر دو فلز پایین­ترین غلظت برعکس بود، به عبارت دیگر پایین­ترین میزان جیوه و آرسنیک در ساقه گیاه نی به ترتیب در فصول پاییز و بهار 05/0±06/4 و 95/0±88/11 میکرو­گرم در کیلوگرم به دست آمد. میانگین غلظت کادمیوم، سرب، جیوه و آرسنیک در ریشه بالاتر از برگ و ساقه مشاهده شد. الگوی تجمع فلزات کادمیوم، سرب، جیوه و آرسنیک در اندام های گیاه نی در دو فصل پاییز و بهار به صورت ریشه > برگ > ساقه بود. میزان تجمع کادمیوم، سرب و جیوه در گیاه آبزی نی در فصل بهار بالاتر از فصل پاییز به دست آمد (P<0.05)، اما درمورد عنصر آرسنیک میزان تجمع در این گیاه آبزی در فصل بهار پایین­تر بود (P<0.05). بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده می­توان بیان نمود که گیاه آبزی نی قدرت گیاه پالایی عناصر کادمیوم، سرب، جیوه و آرسنیک را در ریشه، ساقه و برگ دارد.