بررسی خسارت برف در توده‌های دست کاشت منطقه سوردار و واتاشان (چمستان- مازندران)

این تحقیق در توده‌های بیست‌ساله دست کاشت با گونه‌های زربین، پلت، صنوبر دلتوئیدس و توسکا قشلاقی واقع در طرح جنگل‌داری سوردار واتاشان که در اثر بارش برف سنگین در بهمن‌ماه 1386 خسارت دیده‌اند، با هدف ارزیابی و مقایسة میزان خسارت در گونه‌های مورد مطالعه و تعیین میزان همبستگی بین عوامل مؤثر با میزان خسارت انجام شد. میزان خسارت با برداشت تعداد 30 قطعه نمونة دایره‌ای شکل به مساحت 314 مترمربع و به‌روش منظم- تصادفی (سیستماتیک)، در سطح 48 هکتار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تودة زربین به‌میزان 84 درصد، صنوبر دلتوئیدس 18/6 درصد و توسکا قشلاقی 28/18 درصد خسارت دیده‌اند، در حالی‌که گونه پلت کاملاً سالم باقی مانده است. البته بین درصد خسارت با قطر برابرسینه در سطح 5 درصد و بین درصد خسارت با ارتفاع هرس، طول تاج و ضریب قدکشیدگی در سطح 1 درصد رابطه معنی‌داری وجود دارد. به‌طوری که درختانی که دارای قطر برابرسینه کمتر از 20 سانتی‌متر، طول تاج بیشتر از 6 متر، ارتفاع هرس کمتر از 6 متر و ضریب قدکشیدگی بیشتر از 70 بوده‌اند، به‌ترتیب 46/52، 93/50، 71/57 و 80/39 درصد و درختانی که دارای قطر برابرسینه بیشتر از 20 سانتی‌متر، طول تاج کمتر از 6 متر، ارتفاع هرس بیشتر از 6 متر و ضریب قدکشیدگی کمتر از 70 بوده‌اند، به‌ترتیب 75/18، 18/13، 04/7 و 36/18 درصد خسارت دیده‌اند. بنابراین هر چه ضریب قدکشیدگی و طول تاج بیشتر ولی ارتفاع هرس و قطر برابرسینه کمتر باشد، احتمال بروز خسارت بیشتر می‌شود؛ زیرا کاهش رویش قطری و افزایش ضریب قدکشیدگی سبب کاهش میزان پایداری و نیز افزایش طول تاج و کاهش ارتفاع هرس به‌همراه همیشه‌سبز بودن گونه زربین سبب جذب و نگهداری بیشتر برف می‌شود. در نهایت نتایج اثبات می‌کند که انتخاب گونه زربین برای جنگل‌کاری در این منطقه مناسب نبوده است. بدیهی است که انتخاب گونه‌های مناسب و بومی منطقه مانند پلت که با شرایط رویشگاهی (اقلیم و خاک) محل کاشت مطابقت داشته باشند، می‌تواند در جهت دستیابی به اهداف جنگل‌کاری مؤثر و مفید باشد