بررسی رابطه مکانی توزیع پتاسیم خاک با صفات رشدی و عملکرد گندم دیم

سابقه و هدف: بر اساس اصل"وجود اختلاف‌های زراعی در سطح مزرعه"، یک مزرعه چندین هکتاری دارای تفاوت‌های اساسی در سطح پتانسیل زراعی در قسمت‌های مختلف می‌باشد. بر همین اساس، رویش و رشد گیاه در نقاط مختلف مزرعه متفاوت است. با توجه به اهمیت کشت گندم در کشور و بالا‌بودن سطح زیر کشت و میزان مصرف این محصول و همچنین زیاد بودن هزینه‌های کود‌دهی و اثرات مخربی که بقایای کود‌های مورد استفاده در مزرعه گندم در آلوده‌کردن محیط زیست دارند، شناسایی و مطالعه نیاز گندم به کود‌های مورد نیاز در مراحل مختلف رشد ضروری به‌نظر میرسد و پیشنهاد می‌شود. مصرف مقدار مناسب کود بر اساس نقاط GPS (سیستم موقعیت یاب جهانی) و پیروی از روش کشاورزی دقیق موجب افزایش عملکرد در واحد سطح و کاهش مصرف کود و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از استفاده بیش از حد کود‌های شیمیایی خواهد شد. شروع کود‌دهی دقیق در بار اول مستلزم اطلاعات پتاسیم قابل استفاده خاک در نقاط GPS است. طبق تحقیقات گذشته در خاک-های مورد مطالعه، گیاهان حساسیت متفاوتی را نسبت به کمبود پتاسیم نشان داده‌اند. بنابراین، می‌توان در مرحله به‌زراعی با شناخت دقیق و نقطه به نقطه مزرعه، شرایط مزرعه را بررسی و در جهت اصلاح و یکنواختی مزرعه گام برداشت. مواد و روش‌ها: جهت تحقق هدف مذکور قطعه زمینی به مساحت 922 مترمربع واقع در مزرعه شماره 1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در نظر گرفته شد. زمین مورد مطالعه به 40 پلات مساوی تقسیم و گندم دیم (لاین 17) در آن کشت گردید. طی دو مرحله، قبل از کشت و قبل از خوشه‌دهی، نمونه خاک از هر پلات برداشت و جهت انجام بررسی‌های مربوطه به آزمایشگاه خاک انتقال یافت. یافته‌ها: با انجام بررسی ‌های مربوطه مشخص گردید که عملکرد و نیاز کودی در نقاط مختلف زمین یکسان نبوده و مستلزم اعمال کود به مقدار‌های متفاوت در هر قسمت از زمین می‌باشد. بر اساس نتایج بررسی‌ها، کمینه و بیشینه میزان عملکرد به‌دست آمده در نقاط مختلف زمین به‌ترتیب 2999 و 4585 کیلوگرم در هکتار بوده است. مقدار پتاسیم اندازه‌گیری شده طی دو مرحله مذکور،بیش‌ترین همبستگی را با نمونه‌های خاک قبل از کشت داشته و مقدار کمینه و بیشینه پتاسیم اندازه گیری شده به‌ترتیب 25/180و93/483 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌دست آمده است. با توجه به مقایسه نتایج به‌دست آمده، همپوشانی خوبی بین عملکرد گندم و مقدار غلظت‌های به‌دست آمده از اندازه‌گیری پتاسیم خاک وجود دارد. این همپوشانی در زمان قبل از کشت نسبت به زمان قبل از خوشه‌دهی بهتر و بیش‌تر است. نتیجه‌گیری: بر ‌اساس نتایج تحقیق حاضر در منطقه مورد مطالعه، در کشت گندم شیوه مدیریتی با پیروی از روش کشاورزی دقیق برای تولید پایدار توصیه می‌گردد که با استفاده از آن می‌توان برآورد دقیق‌تر و مناسب‌تری از میزان نیاز خاک جهت اعمال کود داشت.واژه‌های کلیدی: استان گلستان، کشاورزی دقیق، GPS