بررسی رویکردهای متفاوت علمای مسلمان دربارة آرا و افکار حلّاج‌

نویسندگان

  • جمشید جلالی شیجانی استادیار گروه ادیان و عرفان تطبیقی/دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، تهران، ایران
  • علی دلشاد نداف کارشناس ارشد ادیان و عرفان تطبیقی/ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، تهران، ایران
چکیده مقاله:

چکیده حسین بن منصور حلّاج (244- 309 ق) از چهره‌های سرشناس تصوّف و عرفان اسلامی است که زندگی، اندیشه، و به‌ویژه کشته‌شدن وی در تاریخ تصوّف پیوسته معرکة آرای متقابل و حتی متناقض بوده است. در گفتار و نوشتار وی بیش از هر موضوع دیگری اندیشه‌های وحدت وجود با زبان رمز و شطح و بیانِ سرشار از وجد و سُکر نمود دارد تا جایی که می‌توان «أنا الحق» او را آشکارترین تجلی اندیشة وحدت وجودیِ وی برشمرد. حلّاج‌ به‌دلیل اعتقاد‌نداشتن به علوم ظاهر و کافی‌ندانستن آن برای وصول به حضرت حق غالباً با علمای قشری موضع انکار و ستیز داشت. اختلاف برخی از این علما با حلّاج امری اعتقادی بوده که عمده‌ترین آن اشاعۀ تفکر وحدت وجود است که با اصول دین و توحید ذات در تعارض بود. در این مقاله درصددآنیم که با بررسی رویکردهای متفاوت علمای مسلمان دربارة افکار و اندیشه‌های حلّاج و مقایسه و تحلیل آرا و اندیشه‌های موافق و مخالف به بررسی و تحلیل توقیع صادره از جانب امام زمان (عج) به حسین بن روح نوبختی بپردازیم.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی رویکردهای متفاوت علمای مسلمان درباره آرا و افکار حلّاج

چکیده حسین بن منصور حلّاج (244- 309 ق) از چهره های سرشناس تصوّف و عرفان اسلامی است که زندگی، اندیشه، و به ویژه کشته شدن وی در تاریخ تصوّف پیوسته معرکه آرای متقابل و حتی متناقض بوده است. در گفتار و نوشتار وی بیش از هر موضوع دیگری اندیشه های وحدت وجود با زبان رمز و شطح و بیانِ سرشار از وجد و سُکر نمود دارد تا جایی که می توان «أنا الحق» او را آشکارترین تجلی اندیشه وحدت وجودیِ وی برشمرد. حلّاج به دلیل اعت...

متن کامل

گفتمان رسمی علمای مسلمان در اتحاد شوروی

رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاست‌های الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی در‌پیش‌گرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید می‌کرد. به‌دنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاست‌های دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی به‌نام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را به‌وجود ‌آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان می‌داد. حال پرسش اصلی ...

متن کامل

بررسی آرا وافکار سیاسی علمای شیعه دوره ناصری

علمای شیعه از دوران قبل از ناصرالدین شاه به عنوان تنها ملجاء وپناهگاه توده مردم ایران به حساب می آمدندوبراساس شرایط خاص سیاسی واجتماعی قدرت آنها دارای فراز نشیب های فراوانی بوده است.اما با حکومت طولانی مئت ناصرالدین شاه، که تحقیقاً نیم قرن (50سال)به طول انجامیدعلمای شیعه،نه تنها در بین مردم به مسائل شرعی وعرفی می پرداختندوبرای حفظ استقلال ایران در مقابل اجانب بخصوص دول انگلستان وروسیه وبیداری مر...

15 صفحه اول

گفتمان رسمی علمای مسلمان در اتحاد شوروی

رهبران اتحاد شوروی در چند دهه حاکمیت بر آسیای مرکزی، سیاست های الحادی و ضدمذهبی را در مقابل اقوام مسلمان آسیای مرکزی در پیش گرفتند که موجودیت مسلمانان را تهدید می کرد. به دنبال آغاز جنگ جهانی دوم، اتحاد شوروی ناچار از تجدید نظر در سیاست های دشمنی علیه مسلمانان شد و تشکیلاتی به نام اداره دینی مسلمانان یا اداره مفتیات را به وجود آورد که حیات مذهبی مسلمانان آن کشور را سامان می داد. حال پرسش اصلی ا...

متن کامل

نگاهی به سیر آرا و عقاید دربارة نظریة محاکات

نظریة محاکات از عصر حکمای یونان باستان تاکنون محل توجه فلاسفه، هنرمندان، شاعران و منتقدان هنری و ادبی بوده است. این نظریه نخست در آراءِ دوموکریت مطرح گردید. سقراط آن را به شکل جدی وارد مباحث زیبایی شناسی و فلسفة هنر کرد و افلاطون و ارسطو هریک با دیدگاه خاص خود آن را تفسیر کردند و فلوطین تلفیقی از آراءِ ایشان را ارائه نمود. در قرون وسطی اگرچه در جهان غرب این بحث از رونق افتاد، اما خوشبختانه حکمای ...

متن کامل

بررسی و تحلیل آرا و افکار سیاسی و فرهنگی جورج کرزن در کتاب "ایران و قضیه ایران"

هدف: منابع فراوانی توسط نویسندگان غربی در رابطه با توصیف و تحلیل اوضاع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیای طبیعی گذشته ایران به نگارش درآمده که در برخی از این آثار، نویسندگان یا اطلاعات لازم از پدیده‌های مورد توصیف را نداشتند یا جانبدارنه قلمفرسایی کرده‌اند. از جمله این آثار، کتاب ایران و قضیه ایران است که توسط ناتانیل جرج کرزن در دو جلد به نگارش درآمده است که هدف مقاله حاضر، تبیین آرا و...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 4

صفحات  53- 73

تاریخ انتشار 2016-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023