بررسی زنبورهای گالزای خانواده Cynipidae روی دو گونه بلوط Quercus brantii و Q. infectoria، در استان لرستان

این بررسی طی سالهای 1384-1382 به منظور جمع‌آوری و شناسایی زنبورهای گالزای خانواده Cynipidae روی گونه‌های بلوط موجود در استان لرستان انجام گرفت. در این استان دو گونه بلوط Quercus infectoria و Quercus. brantiiوجود دارد که الگوی پراکنش آنها با یکدیگر کاملاً متفاوت بوده و از این رو براساس نحوه پراکنش گونه‌های بلوط موجود در استان 3 منطقه برای نمونه برداری انتخاب گردید. این مناطق شامل قلایی، نوژیان و شوراب بودند. زمان نمونه‌برداری با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی استان و براساس زمان رشد گالهای مختلف، به‌گونه‌ای انتخاب می‌شد که در زمان نمونه‌برداری، گالها مرحله بلوغ خود را طی کنند. گالها پس از جمع‌آوری در کیسه‌های نایلونی قرار داده شده و به همراه برچسب مشخصات به آزمایشگاه منتقل می‌شدند. در آزمایشگاه، گالها جهت حصول اطمینان از خالص بودن آنها به دقت مورد بررسی قرار گرفته و در صورتی که گال دیگری همراه آنها وجود داشت حذف می‌گردید. پس از خالص‌سازی، گالها شمارش شده و در ظروف پرورش قرار داده می‌شدند. نمونه ها در آزمایشگاه و تحت شرایط موجود آن، 3±19 در اواسط پاییز و زمستان و 2±25 درجه سانتیگراد در اوایل بهار و تابستان و رطوبت نسبی حدود 50 تا 60 درصد پرورش داده می‌شدند. نمونه‌ها هر چهار روز یکبار مورد بررسی قرار گرفته و حشرات خارج شده از گالها براساس خانواده، جنس و گونه تفکیک و به همراه اتیکت مربوطه به شیشه حاوی الکل 75 درصد منتقل می‌شد. براساس نتایج حاصل از این بررسی در مجموع، 26 نوع گال از روی قسمتهای مختلف (مانند شاتون، جوانه، میوه و برگ) هر دو گونه بلوط Q. infectoria و Q. brantii جمع‌آوری گردید که از این تعداد، 11 گونه زنبور گالزا روی بلوط Q. brantii و 13 گونه نیز روی Q. infectoriaفعال هستند. تمام گالهای جمع‌آوری شده روی بلوط Q. infectoria. مربوط به نسل غیرجنسی زنبورهای گالزا بوده و در مقابل، روی بلوط Q. brantiiبیشترین تعداد گال (7 گال) توسط نسل جنسی و 5 گال نیز به وسیله زنبورهای نسل غیرجنسی ایجاد می‌شود. در میان زنبورهای گالزا تخصص میزبانی بسیار بالایی وجود دارد و از این رو هیچ‌گونه گال مشترکی را نمی‌توان روی دو گونه بلوط Q. brantiiو Q. infectoria پیدا کرد. پراکنش زنبورهای گالزای Cynipidae در استان لرستان، مستقیماً تابع الگوی پراکنش گونه‌های بلوط در سطح این استان می‌باشد.