بررسی ساختار و صفحه‌آرایی صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از قرن پنجم تا دوازدهم هجری

نویسندگان

  • محسن مراثی استادیار دانشکدۀ هنر دانشگاه شاهد،
  • ندا شفیقی کارشناس‌ارشد پژوهش هنر، دانشگاه هنر اسلامی تبریز،
چکیده مقاله:

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب‌آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه‌ای یافت و غنی‌ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن‌ها ظاهر شد. صفحه‌آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب‌آرایی و قرآن‌نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می‌کند. در این پژوهش اصول صفحه‌آرایی صفحات افتتاح قرآن‌ها در طول هشت سده بررسی شد تا نفایس هنر اسلامی بهتر شناسایی شود. نتایج پژوهش نشان داد ریشه‌های مشترکی در تقسیمات، نسبت‌ها و ترکیب‌بندی صفحات افتتاح قرآن‌های این ادوار وجود دارد که انتقال دستاوردها و سنت‌های صفحه‌آرایی را تأیید می‌کند. اوراق افتتاح قرآن‌ها در پیروی از نسبت‌های طلایی و موزون، تقسیمات و چیدمان منطقی عناصر و بهره‌گیری از امکانات نوشتار و فضای خالی در سامان‌دهی صفحه شاخص بوده‌اند و بر اساس الگویی هندسی طراحی شده‌اند. این مقاله به‌روش توصیفی_تحلیلی صورت پذیرفته و اطلاعات لازم از منابع کتابخانه‌ای و مشاهدۀ آثار جمع‌آوری شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی ساختار و صفحه آرایی صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از قرن پنجم تا دوازدهم هجری

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. صفحه آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب آرایی و قرآن نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می کند. در این پژوهش اصول صفحه آرایی صفحات افتتاح قرآن ها در طو...

متن کامل

بررسی سیر تحول تزئینات صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از سده پنجم تا پایان سده ی دوازدهم هجری قمری

پیشرفت و تکامل هنرهایی چون خوشنویسی، تذهیب و تزئینات، صفحه آرایی و سایر عناصر دیگر در کتاب آرایی ایران، مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزئین صفحات قرآن مجید ارزش و اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین و زیباترین تزئینات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. در این پژوهش مطالعه و بررسی سیر تحول و تطور عناصر تزئینی این صفحات در طول ادوار مختلف ...

15 صفحه اول

تاریخ چشم‌پزشکی مسلمانان تا قرن پنجم هجری

پزشکان مسلمان در مسیر شناخت و درمان بیماری‌های چشم همت فراوان گماشتند. آنان در گام اول به مطالعه، بررسی و ترجمه کتب و مقالات چشم‌پزشکی متعلق به تمدن‌های دیگر نظیر یونانی، سریانی، هندی، ایرانی و غیره پرداختند؛ ولی تلاش ایشان به مطالعه و ترجمه کشفیات گذشتگانی چون جالینوس، بقراط و دیگر پزشکان تمدن‌های روزگار خود محدود نشد. آن‌ها در گام بعدی با نگارش مقالات و کتب فراوان، به علم چشم‌پزشکی خدمات شایا...

متن کامل

بازتاب آگاهی های تاریخی از اروپا در شعر فارسی (از قرن ششم تا قرن دوازدهم هجری)

یادکرد از مردمان و سرزمینهای مختلف در شعر فارسی، بازتاب آگاهیهای شاعران از موضوعات یاد شده است. مردم و سرزمین اروپا از روزگاران گذشته معمولاً در میان شاعران پارسی‏گوی نامی آشنا داشته‏اند. از حدود قرن ششم هجری شاعران ایرانی از اروپا و اروپاییان با نامهای مصطلح جدید، بویژه فرنگ و فرنگی در اشعار خود یاد کرده‏اند. در این نوشته سعی شده است مجموعه‏ای از تصورات مثبت و منفی شاعران ایرانی نسبت به اروپائی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 31

صفحات  23- 35

تاریخ انتشار 2014-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023