بررسی سیتوژنتیکی برخی از ژنوتیپ‌های چای (Camellia sinensis) در ایران

به‌منظور بررسی تنوع کاریوتیپی موجود در ژنوتیپ‌های چای، کاریوتیپ 16 ژنوتیپ چای مورد مطالعه قرار گرفت. پارامترهای کروموزومی شامل طول کل کروموزوم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه، نسبت بازوی بلند به کوتاه و شاخص سانترومری در هر ژنوتیپ بررسی شدند. تجزیه واریانس داده‌ها تفاوت معنی‌دار بین ژنوتیپ‌ها از نظر طول کروموزوم، طول بازوی بلند و طول بازوی کوتاه نشان داد. فرمول کاریوتیپی نشان داد که کروموزوم‌های موجود در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نوع متاسانتریک و ساب‌متاسانتریک بودند. ماهواره و نواحی سازمان‌دهنده‌ی هستکی در ژنوتیپ‌های 277 و 581 مشاهده گردید. بجز ژنوتیپ 2021 که به‌صورت تریپلوئید (45 = x3 = n2) بوده و برای اولین بار گزارش گردید، سایر ژنوتیپ‌ها دیپلوئید (30 = x2 = n2) بودند. بر اساس نتایج تجزیه کاریوتیپی و دسته‌بندی کاریوتیپ‌ها به روش استیبنز، ژنوتیپ‌های 277 و 444 در کلاس 1B و 2B و سایر ژنوتیپ‌ها در کلاس 1A و 2A قرار گرفتند. به این ترتیب ژنوتیپ‌های 277 و 444 از نظر کاریوتیپی نامتقارن بودند. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی بر اساس پارامترهای مورفولوژیکی کروموزوم‌ها نشان داد که در تبیین مولفه‌ی اول، طول کل کروموزوم و طول بازوی بلند اهمیت بیشتری داشتند. از آنجا که مولفه‌ی اول به تنهایی حدود 83/54% از واریانس کل را توضیح داد، می‌توان نتیجه گرفت که بیشترین تاثیر را در تنوع داشت. تجزیه‌ی خوشه‌ای نیز ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در پنج خوشه‌ی جداگانه گروه‌بندی نمود.