بررسی عامل‌های مؤثر در پینه‌زایی، جنین‌زایی‌ رویشی و باززایی پالونیا شان‌تونگ (Paulownia shantong)‌

پالونیا شان­تونگ(Paulownia shantong) درختی تند‌رشد، صنعتی و زینتی با خواص دارویی است. به‌دلیل مشکلات جوانه‌زنی ضعیف بذر و تکثیر دشوارتر قلمه‌های ساقه، تکثیر آن از طریق کشت بافت ضروری است. پژوهش حاضر به­منظور بررسی پینه‌زایی، جنین‌زایی رویشی و باززایی غیرمستقیم این گیاه صورت گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. عامل‌های مورد بررسی شامل نوع ریزنمونه و ترکیبات مختلف محیط کشت MS بود. اثر متقابل دوگانه ریزنمونه و محیط کشت برای بیشتر صفات اندازه‌گیری شده از جمله زمان القای پینه، درصد القای پینه، مساحت پینه و درصد پینه‌های جنین‍زا معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر باززایی جنین‌های رویشی در ریز نمونه دمبرگ و محیط کشت mg/l GA3 30/0 mg/l BAP +4mg/l KIN + 2mg/l 2.4-D +  3/0MS +  ½&A/4به‌دست آمد. آزمایش بررسی القای این پژوهش برای بررسی پینه‌زایی، جنین‌زایی رویشی و باززایی غیرمستقیم پالونیا شان­تونگ (Paulownia shantong) انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. عامل‌های مورد بررسی شامل نوع ریزنمونه و ترکیبات مختلف محیط کشت MS بود. اثر متقابل دوگانه ریزنمونه و محیط کشت برای بیشتر صفات اندازه‌گیری شده مانند زمان القای پینه، درصد القای پینه، مساحت پینه و درصد پینه‌های جنین‍زا معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشینه باززایی جنین‌های رویشی در ریز نمونه دمبرگ و محیط کشت ½&A/4 MS + 0.3 mg/l 2.4-D + 2 mg/l KIN + 4 mg/l BAP + 0.30 mg/l GA3 به‌دست آمد. آزمایش بررسی القای ریشه‌زایی در گیاهچه‎های باززایی شده به‌صورت فاکتوریل برمبنای طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار انجام شد. عامل‌های آزمایش شامل غلظت نمک‌ها در محیط کشت پایه (MS کامل و ½ MS) و نوع تنظیم کننده رشد (IBA، NAA و IAA) بود که بیشترین درصد ریشه‌زایی در ترکیب تیماری ½ MS + 1.5 mg/l IBA مشاهده شد. نتایج نشان داد که باززایی جنین‌های رویشی در محیط کشت­ پایه MS کامل نسبت ­به دیگر محیط‌های مورد بررسی ضعیف‌تر بوده است. در گیاهچه‎های باززایی شده به‌صورت فاکتوریل برمبنای طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار انجام شد. عامل‌های آزمایش شامل غلظت نمک‌ها در محیط کشت پایه MS) کامل و ½ MS) و نوع تنظیم کننده رشد (IBA، NAA و IAA) بود که بیشترین درصد ریشه‌زایی در ترکیب تیماری IBAmg/l 5/1½ MS+   مشاهده شد. نتایج نشان داد که باززایی جنین‌های رویشی در محیط کشت­ پایه MS کامل نسبت ­به دیگر محیط‌های مورد بررسی ضعیف‌تر بوده است. به‌طور کلی نتایج نشان داد با کاهش چهار برابری عناصر ماکرو و کاهش دو برابری عناصر میکرو، ویتامین‌ها و آهن، درصد باززایی، مساحت پینه و درصد پینه‌های جنین‍زا نسبت به محیط کشت MS کامل، افزایش یافت. همچنین درصد ریشه‌زایی در محیط کشت ½ MS نسبت به محیط کشت MS کامل افزایش یافت.