بررسی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران با تأکید بر نقش تحریم‌های اقتصادی

طی سال‌های اخیر، بخش قابل‌توجهی از مطالعات اقتصادی در ایران به بحث سرمایه‌گذاری خارجی اختصاص یافته است و این پدیده از جنبه‌های مختلفی همچون پیش‌نیازها، الزامات، تبعات، جنبه‌های مکانی و جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. باوجوداین، کمتر تحقیقی یافت می‌شود که به بررسی دقیق علمی تأثیر تحریم‌ها بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران بپردازد. با توجه به اینکه تحریم‌های اقتصادی و تأثیر آن بر اقتصاد ایران در مجامع مختلف داخلی و خارجی کانون بحث و مجادله گروه‌های مختلف با گرایش‌های فکری گوناگون بوده است. ازاین‌رو، تحقیق حاضر عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران را با تأکید بر نقش تحریم‌های اقتصادی بررسی نموده است. این تحقیق با استفاده از داده‌های سری زمانی 1393-1368 و به روش ARDL انجام گردید. نتایج نشان داد که تحریم‌ها تأثیر منفی و معناداری بر کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران داشته است. تحریم‌های خیلی شدید که شامل تحریم‌های شدید آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل است، سالانه 716 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی را در ایران کاهش داده است. همچنین، تحریم‌های شدید که شامل تحریم‌های شدید آمریکا و تحریم‌های متوسط و ضعیف اتحادیه اروپا و سازمان ملل است، سالانه 116 میلیون دلار FDI را در ایران کاهش داده‌اند. تحریم‌های متوسط آمریکا بدون تحریم از جانب اروپا و سازمان ملل نیز سالانه 2/5 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را کاهش داده است. نتایج نشان داد که علاوه بر تحریم‌ها، متغیرهای نرخ تورم و بی‌ثباتی نرخ ارز تأثیر منفی و زیرساخت‌ها تأثیر مثبت بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران دارند.