بررسی معماری فضای تفکّر بر اساس دیدگاه اسلامی (ارائۀ روش ارزیابی آثار معماری موجود با توجّه به دیدگاه اسلامی، نمونۀ موردی: کتابخانه ملّی ایران)

با رشد سریع شهر­ها و طبعاً مشکلات متنوّع در نقاط مختلف دنیا، انسان هرچه سریع تر به سوی دغدغه­های کاری و سردرگمی­های اندیشه سوق پیدا می­کند. سؤالی که در اینجا مطرح است بر می­گردد به اینکه منبع اندیشه و روش صحیح اندیشیدن چیست؟ چگونه می­توان فضاهای معماری را با توجّه به معیار ”تفکربرانگیزی“، خلق و مورد ارزیابی قرار داد؟ هدف: با توجّه به ارتباط مهم تولید یک فضای معماری و اندیشیدن، اهمیت اندیشیدن، مبانی اعتقادی و فکری مردم و لزوم تداعی این مفهوم در زندگی، هدف بر مبنای بررسی  تأثیر و چگونگی این مبانی در فضاهای معماری می­باشد. در عین حال معماری محیط انسانی، یک عامل مهم تعیین کنندۀ عکس­العمل­های روانی افراد است و می­توان به کمک آن اشخاص را به سوی هدف خاص تفکر هدایت کرد. روش: پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است، و از دو بخش عمده تشکیل می­گردد: ابتدا شاخصه­های تفکرمندی از دیدگاه قرآن از طریق کنکاش در منابع اسنادی و اینترتنی استخراج می­گردند. و سپس با تحلیل و استنتاج شاخصه­ها، مصداق­های معماری تدوین، و در نهایت مصداق­ها و آیتم­ها در نمونۀ موردی مورد بررسی قرار می­گیرند. یافته‌ها: اصول تئوریک موجود در مبانی قرآنی فارغ از محدودیت­های زمان و مکان است در حالی که استفادۀ کالبدی مناسب از آنها منوط به توانایی­های معمار می­باشد. نتیجه گیری: به طور کلّی در این پژوهش سعی شده با استخراج مفاهیمی در رابطه با تفکر از آموزه­های قرآنی، اصولی برای طراحی معماری و نیز طراحی فضاهای تفکر برانگیز ارائه گردد. این اصول جهت استفاده برای هردو جنبۀ خلق فضای اندیشه برانگیز و یا ارزیابی یک فضا و مقایسۀ چند فضا از جهت میزان تفکرانگیز بودن، قابل استفاده است.