بررسی پراکنش، فراوانی و اهمیت نسبی قارچ های بیماریزای طوقه و ریشه ماش در استان خوزستان

گیاه ماش با نام علمی Vigna radiata (Wilczek)  به دلیل دارا بودن پروتئین بالا، دوره کشت کوتاه و گرمادوست بودن از حبوبات مهم کشت شده در مناطق گرم و نیمه­گرم جهان می­باشد. در ایران این محصول در سطح وسیعی در خوزستان کشت شده و در مقایسه با سایر استان­ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. از بیماری­های مهم این گیاه بیماری­های قارچی طوقه و ریشه است که در سراسر دنیا دارای اهمیت می­باشد. در این تحقیق به بررسی و شناخت بیماری­های طوقه و ریشه ماش در استان خوزستان پرداخته شد و اهمیت، فراوانی و پراکنش این عوامل مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در تابستان و پائیز سال 1389 و 1390 از مناطق عمده ماش کاری استان خوزستان شامل ملاثانی، دزفول، شوشتر، آبید، گتوند، رامهرمز و سوسنگرد 78 نمونه جمع­آوری شد و از نمونه­های جمع­آوری شده قارچ­هایFusariun solani ,Rhizoctonia solani  و Macrophomina phaseolina  جداسازی گردید. قارچ­های فوق در اکثر مناطق استان مشاهده شد. بررسی آماری داده­ها حاکی از آن بود که قارچ  M. phaseolina  با 51/70 درصد مهمترین عامل پژمردگی و خشکیدگی این گیاه در استان خوزستان می­باشد و قارچ­های R. solani  با 95/17 درصد وF. solani با 54/11 درصد در درجه بعدی اهمیت قرار دارند. همچنین مشخص گردید که جدایه­های قارچ M. phaseolina جداسازی شده از ماش از نظر حساسیت به کلرات به دو گروه حساس با 3/77  درصد و مقاوم با 7/22 درصد تقسیم می­شوند. جدایه­های حساس به کلرات دارای فنوتیپ­های محدود و پروش بوده و جدایه­های مقاوم به کلرات دارای فنوتیپ متراکم بود. بررسی آماری بیماریزایی فنوتیپ­های مختلف ماکروفومینا نشان داد که جدایه­های مقاوم به کلرات با فنوتیپ متراکم شدیدا بیماریزا بوده و پس از آن جدایه­های حساس به کلرات با فنوتیپ پروش قرار داشتند و جدایه­های حساس با فنوتیپ محدود از دو گروه دیگر کم آزارتر بودند.