بررسی کاریوتیپی گونه های بخش Heliobrychis از جنس اسپرس(Onobrychis) موجود در ایران

  در این تحقیق نه گونه از بخش Heliobrychis جنس Onobrychis (اسپرس)، از مناطق طبیعی ایران جمع‌آوری و با استفاده از مریستم انتهایی ریشه، تعداد و ابعاد کروموزم‌ها در مرحله میتوز اندازه‌گیری و فرمول کاریوتیپی هر گونه تعیین شد. تعداد کروموزوم پایه در گونه‌ها بین 7= X و 8= X و تیپ کروموزوم‌ها نیز از نوع متاسنتریک تا ساب متاسنتریک بود. بیشترین مقدار طول ژنوم متعلق به گونه O. scrobiculata (26/24 میکرون ) و کمترین میانگین طول ژنوم به گونه O. lunata (76/14 میکرون) تعلق داشت. گونه O. heliocarpa با فرمول کاریوتیپی m 16 بیشترین درصد شکل کلی (856/44 ) و کمترین مقدار شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی (218/0) و گونه O. oxyptera با فرمول کاریوتیپی sm 14+ m 2 کمترین درصد شکل کلی (552/32) و بیشترین شاخص نامتقارن بودن درون کروموزومی (489/0) را داشتند. در میان گونه‌های مورد بررسی گونه‌های O. heliocarpa و O. lunata در کلاس A قرار گرفتند و دارای کاریوتیپ‌های متقارن‌تر بودند که نشان‌دهنده ابتدایی‌تر بودن این دو گونه است. گونه O. oxyptera در کلاس B 3 قرار گرفت و کاریوتیپ آن به سوی نامتقارنی و پیشرفته بودن تمایل داشت. در تجزیه به مولفه‌های اصلی، سه مولفه اول بیش از 96 درصد از تنوع بین داده‌ها را توجیه کردند. در تجزیه خوشه‌ای به روش Ward بر اساس صفات کاریوتیپی گونه‌های مورد مطالعه در دو گروه مجزا قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تجزیه برای رده‌بندی گونه‌ها و انتخاب گونه‌های نزدیک به یکدیگر برای انجام تلاقی بین گونه‌ای قابل استفاده است.