تأثیر سازوکارهای ارتباطی اینترنت، بر الگوهای تعامل کنشگران فضای سایبر ایران دکتر‌هادی خانیکی* محمود بابائی**

چکیده سازوکارها و ابزارهای ارتباطی اینترنت، به دلیل فراهم کردن امکان  تعامل، اشتراک‌گذاری و شکل‌گیری شبکه‌های ارتباطی در بین کنشگران فضای سایبر، از دیدگاه علوم ارتباطات و جامعه‌شناسی مقوله‌ای دارای اهمیت است. بررسی تعامل انسان - انسان در فضای سایبر، و تأثیر این‌گونه تعامل‌های متکی به سازوکارهای ارتباطی فناوری اینترنت، می‌تواند منجر به طرح این فرضیه شود که: بستر ارتباطی اینترنت، دارای پتانسیل ایجاد الگوهای نوین کنشگری است و نوع ابزار ارتباطی مورد استفاده کنشگران و میزان مهارت آنان در کاربرد ابزار ارتباطی،  الگو و سطح تعامل کنشگران را در فضای سایبر تعیین می‌کند. در این مقاله، تأثیر و نقش سازوکارهای تعاملی اینترنت در شکل‌گیری  الگوهای دسترسی، کنشگری و بیانی کنشگران  فضای سایبر ایران،شامل وبلاگستان و شبکه‌های اجتماعی فارسی، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت پرسش‌های پژوهش، از روش‌ «پیمایش» و در گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه الکترونیکی استفاده شده است. جامعة آماری مورد مطالعه،کنشگران فعال در چهار سرویس‌دهندة اصلی وبلاگ‌نویسی فارسی و چهار سایت شبکه‌های اجتماعی فضای سایبری ایران بودند. نتایج پژوهش نشان داد که بین الگوهای کنشگری، بیانی و دسترسی در نظام تعاملی انسان-انسان در اینترنت، و سازوکارهای ارتباطی این  فناوری‌ رابطة مثبت وجود دارد. هم‌چنین، نتایج آزمون‌ها نشان داد که میزان این رابطه، در حد کم است.