تأثیر فساد بر کارایی مصرف انرژی در چارچوب ملاحظات اقتصاد سیاسی

نگرانی‌ها در مورد تقاضای بالای انرژی باعث شده دولت‌ها با انگیزه‌های مختلفی مانند بهبود فعالیت‌های رقابتی تجاری و صنعتی، امنیت انرژی، بهبود محیط زندگی و در نهایت توسعه اقتصادی به دنبال استفاده کارآمد از انرژی و ارتقای کارایی آن باشند. از آنجا که مطالعات تجربی بر اهمیت نقش فساد در سرمایه‌گذاری‌ها، رشد و سیاست‌های زیست‌محیطی تأکید داشته‌اند، مطالعه سیاست‌های انرژی در کنار اهمیت زیست‌محیطی و ژئوپلیتیک ویژه‌ای که دارند، بررسی ارتباط آن با فساد چندان خالی از فایده نبوده است؛ از این رو هدف اصلی این پژوهش نیز مطالعه تأثیر فساد بر کارایی انرژی 57 کشور منتخب جهان (شامل کشورهای منتخب OECD و دارای منابع نفتی غیر OECD) در دوره 2002 تا 2011 است. در تحلیل پژوهش از رهیافت سنجی داده‌های تابلویی پویای حداقل گشتاورهای تعمیم‌یافته استفاده کرده‌ایم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فساد، تأثیر معنادار منفی بر کارایی انرژی به همراه داشته است. با توجه به این که مقوله انرژی از مصادیق شکست بازار به شمار رفته است، بنابراین، دولت‌ها در کنار مجموعه برنامه‌هایی که برای ارتقای کارایی انرژی دنبال دارند، می‌بایست محدودیت‌هایی از طریق فضای سیاسی و اجتماعی جامعه بر نظام بروکراسی اداری تحمیل کنند، تا مانع سوءاستفاده سیاستمداران و کارمندان از قدرت اداری‌شان شود. مصونّیت و آزادی ابزارهای رسانه‌ای و مطبوعات در مطرح‌کردن گزارش‌ها و تخطّی‌ها از مقررات باعث می‌شود که گروه‌های مختلف سیاسی برای نظارت و افشای فساد، انگیزه و آزادی عمل داشته باشند؛ که در نهایت، هزینه فرصت وقوع جرایم را افزایش خواهد داد که می‌تواند اجرای بهتر برنامه کارایی انرژی را به همراه داشته باشد.