تأثیر محلول‎پاشی متانول و سولفات منگنز بر میزان و اجزای اسانس بادرنجبویه (Melissa officinalis L.)

مقدمه: بادرنجبویه از گیاهان دارویی با ارزش و متعلق به تیره نعناعیان می‌باشد. به منظور بهینه کردن سیکل تولید متابولیت‎های ثانویه این گیاه در این پژوهش اقدام به کشت و بررسی تولید ماده خشک و میزان سنتز ترکیبات دارویی آن بوسیله اعمال تیمارهای متانول و سولفات منگنز شد. هدف: با توجه به فراهم آوردن شرایط افزایش توان فتوسنتزی از طریق منبع جدید کربن و ریز مغذی منگنز و کاهش هدررفت انرژی‌های متابولیکی می‌توان انتظار افزایش مقدار مواد مؤثره را داشت که با تعیین بهترین توصیه محلول‌پاشی متانول و استفاده از سولفات منگنز بر روی گیاه مذکور حاصل خواهد شد. روش بررسی: این آزمایش در سال 1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اجرا شد. این طرح در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک‎های کامل تصادفی در 12 تیمار و سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح الکل متانول (صفر، 10، 20، و 40 درصد حجمی) و سه سطح سولفات منگنز (صفر، 5/0 و 1 گرم بر لیتر) بود. محلول پاشی متانول بعد از کاشت نشاء و استقرار گیاهچه‌ها سه مرتبه با فاصله 15 روز و در اواسط روز انجام شد و محلول پاشی منگنز یکبار در اولین نوبت محلول‌پاشی متانول صورت گرفت. با آغاز گلدهی اندام برداشت شد و اسانس‎گیری از اندام هوایی به‌ عمل آمد. اسانس‌های هر تیمار توسط دستگاه  GCوGC/MS  آنالیز شد. نتایج: طبق نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس، اثر متقابل متانول و سولفات‌ منگنز بر درصد و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از بررسی طیف‌های GC وGC/MS  نشان داد که بیشترین درصد ترکیب‎های تشکیل‌دهنده اسانس بادرنجبویه مربوط به کاربرد همزمان متانول 40 درصد حجمی و سولفات منگنز 5/0 گرم بر لیتر بود.