تأثیر نیتروژن و فسفر بر مؤلفه‌های فیزیولوژیکی رشد بوته‌های بذری چغندرقند در منطقة اردبیل

جهت بررسی چگونگی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن و فسفر روی مؤلفه‌های فیزیولوژیکی رشد بوته‌های بذری رقم مولتی‌ژرم 7233 چغندرقند؛ این آزمایش طی دو ‌سال(80-1379) در ایستگاه تحقیقات‌کشاورزی اردبیل (آلاروق) اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل با دو عامل نیتروژن شامل چهار مقدار صفر(شاهد)، 100، 200 و 300کیلوگرم نیتروژن‌خالص درهکتار از منبع اوره و فسفر شامل سه سطح صفر(شاهد)، 100 و 200 کیلوگرم فسفر(P2O5) درهکتار از منبع سوپرفسفات تریپل درقالب طرح بلوک‌های کامل‌تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. نتایج آزمایش نشان‌داد که مصرف نیتروژن و فسفر اثر معنی‌داری روی عملکرد بذرخام و عملکرد بذر قابل‌فروش نداشت. این درحالی بود که افزایش مصرف نیتروژن تا سطح 300 کیلوگرم درهکتار، با تأثیر معنی‌دار روی عملکرد بذراستاندارد غیرپوک(با قطر 5/3 تا 5/4میلی‌متر)، موجب کاهش عملکردبذر تا سطح 833 کیلوگرم درهکتار ‌شد. تغییرات مادةخشک کل در سطوح موردمطالعة نیتروژن و فسفر با تبعیت از معادلات درجه‌دوم و به‌دنبال افزایش بطئی در ابتدای دورةرشد پس‌از دریافت 350 تا 400 واحددمایی، رشدنمایی خود را آغاز و به‌دنبال دستیابی به حداکثر وزن‌خشک کل گیاه(626-453 گرم در مترمربع) در محدودة 750 تا 900 واحددمایی، همراه‌با ریزش برگها از مقدار آن کاسته‌شد. مصرف نیتروژن از یک‌سو موجب افزایش وزن‌خشک کل گیاه شد و ازسوی دیگر، زمان به حداکثر رسیدن آن را تسریع کرد. شاخص سطح برگ تا دریافت 300 واحددمایی، به کندی افزایش و سپس حالت‌نمایی به‌خود گرفت. بیشترین شاخص سطح‌برگ(67/2-61/1) پس از ‌با دریافت 600 تا 700 واحددمایی حاصل‌شد. آهنگ رشدمحصول از اوایل فصل تا دستیابی به حداکثر مقدار(54/1-04/1 گرم در مترمربع به‌ازای هر درجه‌روز رشد) پس‌از دریافت 550 تا 590 واحددمایی، افزایش و سپس تا پایان فصل از مقدار آن کاسته‌شد. درنهایت، مصرف نیتروژن و فسفر با افزایش دوام سطح‌برگ و دوام زیست‌توده همراه‌شد.