تأملی بر جایگاه حقوق بشر در پرتوِ سیره و اندیشۀ رضوی

مفهوم حقوق بشر به عنوان مجموعه‎ای از حقوق و آزادی‎هایی که انسان در حیات فردی و اجتماعی برای صیانت از کرامت ذاتی از آنها برخوردار است، در گفتار و کردار امام‎رضا (علیه‎السلام) شایستۀ تأمل است؛ چنان‎که به استناد آن می‎توان نسبت به ارتباط حقوق بشر و اسلام، به درک صحیح رسید. حضرت در کنار تبیین احکام و دستورات دین مبین اسلام، به تشریح اصول و مبانی حقوق بشر، به‎منظور ایجاد جامعه‎ای وارسته و وفادار به حقوق مردم پرداخته‎اند تا در نهایت طریق هدایت و سعادت را به همگان بنمایانند. بررسی دقیق و روشمندِ اصول اساسی و گزاره‎های مهمّ حقوق بشری مدّنظر امام‎رضا (علیه‎السلام)  با روش تحلیل مفادی و اسنادی از طریق گردآوری اسناد و منابع کتابخانه‎ای در این پژوهش مدّ نظر قرار گرفته و تلاش شده است با واکاوی محتوایی بینش رضوی در این باره، تصویری از سیره و اندیشۀ امام‎رضا (علیه‎السلام) نسبت به حقوق بشر و مرتبت آن در اسلام ترسیم شود. در تعالیم امام (علیه‎السلام) کرامت انسان، پایه و اساس واقع می‎شود و تمامی قواعد حقوق بشری با توجه به این اصل و نیز مساوات و آزادی، تدوین می‎شوند. اهتمام امام‎رضا (علیه‎السلام) نسبت به حقوق بشر تنها در حقوق مالی و قضایی و اجتماعی مشاهده نمی‎شود، بلکه حقوق موجود در حوزۀ فکر و اندیشۀ انسان جایگاه والاتری در تفکر ایشان دارد که عدم تحمیل دین و آزادی مباحثات علمی، از مصادیق تامّ آنهاست.