تاثیر تراکم بوته بر عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم با قدرت پنجه زنی متفاوت در شرایط دیم

به منظور بررسی اثر تراکم های مختلف بر قدرت پنجه زنی ارقام گندم و همچنین تعیین مناسب ترین میزان بذر در ارقام گندم با قابلیت توان پنجه زنی متفاوت، این تحقیق با چهار میزان بذر 250، 350، 450 و 550 بذر در مترمربع و شش رقم گندم شامل سه ژنوتیپV1=Azar2 ، V2=10Ghazagestan98-99 و V3=Kiraj/87-zhong291 به ترتیب با قدرت پنجه زنی زیاد، متوسط و کم و سه ژنوتیپV4=885K1.1//1D13.1/MLT/3/YE2453 ، V5=Gun91/Karl و V6=Fenkang15/sefid به ترتیب با وزن هزار دانه کم، متوسط و زیاد، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال اجرا شد. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد که اثر رقم بر صفات ارتفاع بوته، درصد پوشش سبز زمین در مرحله گلدهی، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، روز تا رسیدگی، درجه باردهی، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% و بر تعداد کل پنجه، تعداد پنجه بارور و روز تا گلدهی در سطح احتمال 5% معنی دار بود. اثر میزان بذر بر صفات درصد پوشش سبز زمین در مرحله گلدهی، طول سنبله، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنی دار بود. هیچ یک از صفات تحت تاثیر اثر متقابل ژنوتیپ ´ میزان بذر قرار نگرفتند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، با توجه به این که در ژنوتیپ هایV1 ، V4 و V5 به ترتیب با عملکرد دانه 2374، 5/1708 و 4/1942 کیلوگرم در هکتار، بین میزان های مختلف بذر در واحد سطح اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه وجود نداشت و تمامی تیمارها در یک سطح قرار گرفته بودند، از این رو در ژنوتیپ های مذکور به منظور صرفه جویی در میزان بذر مصرفی، تراکم 250 بذر در مترمربع برای کشت توصیه شد، اما در ژنوتیپ هایV2 ، V3 و V6 به ترتیب با عملکرد دانه 3/2082، 5/1793 و 2292 کیلوگرم در هکتار به غیر از میزان بذر 250 بذر در مترمربع، بین سه میزان بذر 350، 450 و 550 بذر در مترمربع از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود نداشت و برای این ارقام نیز تراکم 350 بذر در مترمربع توصیه شد.