تاثیر فاصله کاشت بر دانسیته و بیومتری الیاف چوب صنوبر دلتوئیدس (مطالعه موردی در جنگل ساری)

چکیده سابقه و هدف: کارخانه چوب و کاغذ مازندران به منظور تامین مواد اولیه جهت تولید کاغذ اقدام به کشت گونه تندرشد صنوبر در فواصل کاشت مختلف نموده است. این عامل می‌تواند مقدار رویش قطری، ارتفاعی و در نهایت کیفیت چوب درختان به دلیل رقابت ریشه‌ای و تاجی در کسب نور، آب و مواد غذایی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر فاصله کاشت و محور طولی درخت بر دانسیته خشک و خواص بیومتری الیاف چوب صنوبر دلتوئیدس مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: تعداد 9 اصله درخت سالم صنوبر (Populus deltoids) در سه فاصله کاشت (2×2، 2×3 و 3×3 مترمربع) در طرح جنگل‌کاری صنایع چوب و کاغذ مازندران انتخاب و سه دیسک در محور طولی درخت از ارتفاع برابر سینه، 50 درصد و 75 درصد ازارتفاع درختان برای محاسبه خواص چوب صنوبر (دانسیته خشک، طول الیاف، قطر الیاف، ضخامت دیواره سلولی، ضریب انعطاف پذیری، نسبت رانکل و نسبت درهمرفتگی) بریده شد. یافته‌ها: آزمون تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر مستقل فاصله کاشت بر دانسیته خشک، ابعاد الیاف و نسبت درهمرفتگی معنی‌دار و بر ضریب انعطاف‌پذیری و نسبت رانکل غیرمعنی‌دار است. تاثیر مستقل محور طولی درخت بر دانسیته خشک و خواص بیومتری غیرمعنی‌دار است. تاثیر متقابل فاصله کاشت و محور طولی درخت بر همه خواص چوب صنوبر دلتوئیدس به غیر از قطر الیاف غیرمعنی‌دار است. بیشترین میانگین دانسیته خشک، طول الیاف، قطر الیاف، ضخامت دیواره سلولی و ضریب انعطاف‌پذیری در فاصله کاشت 2×2 و کمترین میانگین آن در فاصله کاشت 2×3 مترمربع مشاهده شد. نسبت درهمرفتگی و رانکل در فاصله کاشت 2×3 مترمربع نسبت به سایر فواصل کاشت بیشتر بود. ارتباط مثبت و معنی‌دار بین رویش طولی و قطری با دانسیته و ابعاد الیاف چوب صنوبر دلتوئیدس وجود دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان کاشت صنوبر دلتوئیدس در فواصل کمتر برای رفع کمبود ماده اولیه برای صنعت کاغذسازی مازندران جهت تولید کاغذ را پیشنهاد کرد. یافته‌ها: آزمون تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر مستقل فاصله کاشت بر دانسیته خشک، ابعاد الیاف و نسبت درهمرفتگی معنی‌دار و بر ضریب انعطاف‌پذیری و نسبت رانکل غیرمعنی‌دار است. تاثیر مستقل محور طولی درخت بر دانسیته خشک و خواص بیومتری غیرمعنی‌دار است. تاثیر متقابل فاصله کاشت و محور طولی درخت بر همه خواص چوب صنوبر دلتوئیدس به غیر از قطر الیاف غیرمعنی‌دار است. بیشترین میانگین دانسیته خشک، طول الیاف، قطر الیاف، ضخامت دیواره سلولی و ضریب انعطاف‌پذیری در فاصله کاشت 2×2 و کمترین میانگین آن در فاصله کاشت 2×3 مترمربع مشاهده شد. نسبت درهمرفتگی و رانکل در فاصله کاشت 2×3 مترمربع نسبت به سایر فواصل کاشت بیشتر بود. ارتباط مثبت و معنی‌دار بین رویش طولی و قطری با دانسیته و ابعاد الیاف چوب صنوبر دلتوئیدس وجود دارد. واژه‌های کلیدی: صنوبر دلتوئیدس، فاصله کاشت، دانسیته، بیومتری الیاف،