تبیین سنجش میزان فرسودگی کالبدی با استفاده از تلفیق روش TOPSIS و AHP در پهنه‌های سکونتی (مورد پژوهشی: شهر مراوه‌تپه)

بافت‌های تاریخی و قدیمی شهرها و روستاهای کشور جزئی از میراث فرهنگی و تاریخی آن‌ها محسوب می‌شوند. این بافت‌ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی می‌گردند. بنابراین حفظ، بهسازی کالبدی و توانمندسازی عملکردی آن‌ها اجتناب ناپذیر است. این فرسودگی‌ها علاوه بر پهنه‌های شهری در روستاها نیز دیده می‌شود. سنجش میزان فرسودگی کالبدی این پهنه‌ها جهت انتخاب الگوی مداخله‌ صحیح ازجمله مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی برنامه‌ریزان و مدیران شهری است. از این رو تدوین الگوهای مناسب جهت شناسایی صحیح پهنه‌های فرسوده و اولویت‌بندی آن‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. بر این اساس هدف این پژوهش نخست، بازشناسی شاخص‌های فرسودگی کالبدی پهنه‌های شهری و روستایی است چراکه با توجه به مطالعات صورت گرفته نمی‌توان فرسودگی بافت‌های شهری را تنها منوط به 3 عامل نمود و بر اساس آن به تدوین الگوی مناسب جهت سنجش آسیب‌پذیری و فرسودگی کالبدی پرداخته شود. از دیگر جنبه‌هایی که این پژوهش بر آن تأکید دارد شیوه سنجش شاخص‌ها و بهره­گیری از تحلیل فازی به‌جای تحلیل بولین است که در این پژوهش با بهره‌گیری از تحلیل مکانی- فازی با قابلیت پردازش داده‌های مبهم و تلفیق آن با روش 1TOPSIS، جهت سنجش شاخص‌ها به تدوین روشی مناسب جهت سنجش میزان فرسودگی پهنه‌های شهری و روستایی پرداخته ‌شده است. برای تعیین کاربست این روش ترکیبی مورد نظر شهر مراوه‌تپه از استان گلستان در پژوهش حاضر انتخاب گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کل پهنه‌های شهر به 4 سطح قابل‌تقسیم است، که شامل پهنه‌های مطلوب ، پهنه‌های فرسوده‌ی شدید کالبدی (اولویت اول مداخله)، پهنه‌های نسبتاً فرسوده کالبدی (اولویت دوم) و پهنه‌های نیازمند بهسازی (اولویت سوم) می‌باشند.