تجزیه الگوی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط‌های زراعی برای عملکرد دانه در گندم با استفاده از روش چند متغیره AMMI

این مطالعه به‌منظور بررسی الگوی آثار متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد دانه 10 رقم گندم در 8 محیط (ترکیب دو تیمار کود نیتروژن و چهار رژیم آبیاری) انجام شد. تجزیه آثار افزایشی جمع‌پذیر (تجزیه واریانس) و آثار متقابل ضرب‌پذیر (تجزیه به مؤلفه‌های اصلی) نشان داد که آثار ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل بین آنها بسیار معنی‌دار بود و سه مؤلفه اول 89 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه نمودند. بای پلات اولین مؤلفه اصلی و میانگین عملکرد دانه برای ژنوتیپ‌ها و محیط‌ها مشخص نمود که ارقام پیشتاز و مغان1 با دارا بودن عملکرد دانه بالا از پایداری بیشتری برخوردار بودند. نمودارهای تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی ترسیم شده براساس دو مؤلفه اول و معنی‌دار مدل برای ژنوتیپ‌ها و محیط‌ها و همچنین تجزیه خوشه‌ای براساس آماره‌های پایداری مدل AMMI3 شامل SIPC3 و EV3 نشان داد که رقم پیشتاز دارای واکنش پایداری عمومی بود و با دارا بودن عملکرد دانه بیش از میانگین همه ژنوتیپ‌ها به‌عنوان یک واریته دارای سازگاری عمومی شناخته شد. رقم خزر رتبه دوم پایداری را به‌خود اختصاص داد که به‌علت داشتن عملکرد در حد میانگین، رقمی با سازگاری عمومی متوسط بود. ارقام الوند، سبلان، مغان1، فلات و داراب نیز پایداری ضعیفی داشتند. ارقام سرداری و امید با عملکرد پایین‌تر از میانگین به‌عنوان ارقام ناپایدار شناخته شدند. همچنین مشاهده شد که محیط‌های مورد ارزیابی همگی در ایجاد اثر متقابل سهم داشتند.