تحلیل اثرات تغییر اقلیم بر تولید گندم با رویکرد تابع تولید تصادفی

هدف از این مطالعه ارزیابی اثر افزایش سنجه‌های اقلیمی بر عملکرد و ریسک تولید گندم در ایران است. داده‌های سال زراعی 1361-1362 تا 1392-1393 گردآوری شدند. با توجه به دوره‌های رشد، داده‌های ماهیانه به میانگین‌های فصلی تبدیل شدند و آنگاه آزمون‌های ایستایی و ریشه واحد مربوطه انجام گرفت. ایران به چهار منطقه اقلیمی تقسیم گردید. موثرترین متغیرهای اقلیمی با استفاده از الگوریتم بهینه‌یابی فایوسن شناسایی شدند. جهت آزمون اثر متغیرهای اقلیمی بر عملکرد و ریسک گندم، برای هر یک از این مناطق تابع تولید تصادفی جاست و پاپ برآورد گردید. با توجه به حجم داده‌ها، برای برآورد مدل پانل با اثرات ثابت، از رویکرد عملی حداقل مربعات تعمیم یافته استفاده شد. نتایج نشان داد که اثرگذاری شاخص‌های دما و بارش، منطقه‌ای هستند. با توجه به شرایط متفاوت اقلیمی، مناطق کشور به طور متفاوتی تحت تاثیر این سنجه‌ها قرار می‌گیرند. تغییرات سال به سال آب و هوا، شرایط نامساعدی را برای کشاورزان به وجود آورده است. هرچند در برخی مناطق اقلیمی،اثر افزایش این تغییرات بر عملکرد و ریسک تولید محصولات کشاورزی ناچیز است؛ بیشتر وسعت کشور ایران، هم اکنون در معرض آب و هوای نسبتا خشک، تابستان‌های گرم، و زمستان‌های سرد قرار دارد و به نظر می‌رسد رخدادهای حدی دما و تغییرات نامنظم بارش در دوره‌های گذشته، سازگاری نسبی گندم‌کاران این مناطق با تغییر اقلیم را فراهم کرده است.