تحلیل ده‌نامه‌های ادب فارسی از دیدگاه انواع ادبی
نویسنده
چکیده مقاله:
در تذکره‌ها، کتاب‌های تاریخ ادبیات، فهرست‌ها و سایر مراجع به دلیل گستردگی و پراکندگی موضوعی، گاه مطالبی نقل می‌شود که نمی‌توان به درستی همه‌ی آنها اطمینان داشت؛ یکی از آن موارد، انتساب آثار نسبتاً زیادی به ده‌نامه‌هاست. این وضعیت گاه نیز حاصل پیش‌داوری‌های غیر تحقیقی و اعتماد بدون مراجعه به اصل آثار است که برخی محققان مرتکب شده‌اند و به اندک نشانه‌ای مانند شباهت نام یا اشاره‌ی صرفاً واژگانی و نه اصطلاحی، یا صرف یادکرد شخصی و مشاهده در کتابی، حکم به تعلّق اثری به نوع خاصی داده‌اند؛ به‌طوری که 23 منظومه به نام ده‌نامه در این آثار ثبت شده است که نیمی از آنها واقعاً ده‌نامه نیستند. پرسش‌های تحقیق نوشته‌ی حاضر، گرد این موارد هستند که نظریه‌های انواع ادبی چه مطالبی را بررسی می‌کنند؟ چه ملاک‌ها و ابزارهایی بیشتر به‌کار تشخیص انواع ادبی می‌آیند؟ آیا همه‌ی آثاری که نام ده‌نامه بر آنها نهاده شده است، ده‌نامه هستند؟ در پایان، پس از حذف 11 اثر که منسوب به ده‌نامه‌اند، 12 اثر باقی می‌ماند که از این تعداد 7 منظومه کاملاً با معیارهای تعیین‌کننده‌ی ژانر ده‌نامه همخوان هستند که عبارتند از: منطق‌العشاق اوحدی مراغه‌ای، محبت‌نامه‌ی ابن‌نصوح، عشاق‌نامه‌ی عبید زاکانی، تحفه‌العشاق رکن صائن سمنانی، روح‌العاشقین شاه شجاع، روضه‌المحبین ابن‌عماد و محبوب‌القلوب حریری. 3 اثر الحاقی به ژانر ده‌نامه نیز وجود دارد که عبارتند از: عشاق‌نامه‌ی عراقی، صحبت‌نامه‌ی همام تبریزی و سی‌نامه‌ی امیرحسینی هروی. اما 2 اثری که بدون بررسی باقی ماندند، روضه‌العاشقین عزیز بخاری و عشرت‌نامه هستند.
منابع مشابه
تحلیل ده نامه های ادب فارسی از دیدگاه انواع ادبی
در تذکره ها، کتاب های تاریخ ادبیات، فهرست ها و سایر مراجع به دلیل گستردگی و پراکندگی موضوعی، گاه مطالبی نقل می شود که نمی توان به درستی همه ی آن ها اطمینان داشت؛ یکی از آن موارد، انتساب آثار نسبتاً زیادی به ده نامه هاست. این وضعیت گاه نیز حاصل پیش داوری های غیر تحقیقی و اعتماد بدون مراجعه به اصل آثار است که برخی محققان مرتکب شده اند و به اندک نشانه ای مانند شباهت نام یا اشاره ی صرفاً واژگانی و نه...
متن کاملانواع روایی سنتی در ادب فارسی
ادبیات داستانی ایران بسیار گسترده و پربار است ‘ می توان در آن گونه های مختلف روایت را دید وهر یک از آنها را نیز لذت بخش یافت. بخش بزرگی از این داستانها را داستانهای سنتی تشکیل می دهد که با وجود گستردگی وتنوع زیاد‘ هنوزبه طور جدی گامی برای طبقه بندی آنها برداشته نشده است. کارهای انجام شده در این باره که در این جستار به آنها هم اشاره کرده ایم هنوز در مراحل ابتدایی است. این مبحث طبقه بندی داستا نه...
متن کاملتمثیل روایی و انواع آن در ادب فارسی
چکیدهتمثیل یکی از مهم‌ترین انواع ادبی است که جایگاه والایی را در ادبیات فارسی به خود اختصاص داده است. مثل، مثال و تمثیل در ادب فارسی به تبعیت از زبان عربی اغلب به جای یکدیگر به کار رفته‌اند و هر یک نامی جدا و خاص خود را ندارند از این رو با پیچیدگی و گره‌خوردگی خاصی در ادب فارسی رو به‌رو هستند. تمثیل را در ادب فارسی از حیث ساختار می توان در دو بخش تمثیل توصیفی(تمثیل کوتاه) که از یک یا چند جمله ف...
متن کاملانواع روایی سنتی در ادب فارسی
ادبیات داستانی ایران بسیار گسترده و پربار است ‘ می توان در آن گونه های مختلف روایت را دید وهر یک از آنها را نیز لذت بخش یافت. بخش بزرگی از این داستانها را داستانهای سنتی تشکیل می دهد که با وجود گستردگی وتنوع زیاد‘ هنوزبه طور جدی گامی برای طبقه بندی آنها برداشته نشده است. کارهای انجام شده در این باره که در این جستار به آنها هم اشاره کرده ایم هنوز در مراحل ابتدایی است. این مبحث طبقه بندی داستا نه...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 15 شماره 50
صفحات 9- 36
تاریخ انتشار 2012-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023