تحلیل رابطۀ آلودگی هوای تهران با ترافیک و شرایط جو برای کاهش مخاطرات

آلودگی هوا از مهم‌ترین مخاطرات زیست‌محیطی کلانشهرهاست که شناخت عوامل مؤثر بر آن کمک شایانی به کاهش آثار آن خواهد کرد. حل این مشکل نیازمند مطالعات دقیق در زمینۀ شناسایی متغیرهای مؤثر بر آلاینده‌هاست. هدف این پژوهش بررسی تغییرات شاخص کیفیت هوا در ارتباط با شرایط جوی و ترافیک در شهر تهران طی 60 روز (15 آبان تا 15 دی، معادل 6 نوامبر تا 5 ژانویه) برای هر یک از سال‌های 1389 تا 1391 بوده است. به‌منظور محاسبۀ همبستگی و تحلیل رگرسیون بین شاخص‌های کیفیت هوا (میانگین و بیشینه) با متغیرهای ترافیک و هواشناسی از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شاخص ناپایداری جو (شاخص– ki ) بیشترین تأثیر را بر تغییرات آلودگی هوا داشته است. در خصوص تخمین شاخص کیفیت هوا، مدل‌های رگرسیون ساده و چندگانۀ خطی در سال 1390، دقیق‌ترین مدل در تخمین بیشینة شاخص کیفیت هوا و دارای کمترین انحراف نسبی بوده است (انحراف نسبی 05/0- در مدل اول و 1/0- در مدل دوم). دستاورد شایان توجه در این تحقیق همبستگی غیرمستقیم بین تعداد خودرو و شاخص کیفیت هواست که بر خلاف انتظار است. به‌نظر می‌رسد تولید آلاینده‌ها در دو حالت حرکت و توقف خودروها، دو مقولۀ کاملاً متفاوت است که باید با دیگر روش‌های علمی بررسی شود.