تحلیل سه‌بعدی شاخص اقلیم گردشگری در گستره ایران

در این مطالعه مقادیر شاخص اقلیم گردشگری[1]، در گستره ایران، مشتمل بر شبکه‌ای از 153 ایستگاه سینوپتیک برای ماه‌های مختلف محاسبه‌شده است. سپس توزیع ماهانه شاخص برای هر ایستگاه بر اساس یکی از دسته‌های شش‌گانه ضعیف، بهینه، اوج تابستانی، اوج زمستانی، اوج فصل خشک و دو اوجی تعیین گردید. به‌منظور بررسی وجود قانونمندی فضایی بین شاخص اقلیم آسایش، عرض‌ها و طول‌های جغرافیایی و همچنین ارتفاعات مناطق مختلف، از مدل‌های رگرسیون خطی و غیرخطی چند متغیره برای هرماه به تفکیک استفاده گردید. جهت صحت سنجی مدل‌ها از آزمون‌های تی، F و آماره‌های جذر میانگین مربعات خطا، میانگین خطا، میانگین نسبی خطای مطلق و ضریب تبیین استفاده شد. نتایج نشان داد که در ماه آوریل، سطح معنی‌داری احتمال آزمون t برای متغیر عرض جغرافیایی از 05/0 بیشتر بوده است. همچنین مشخص گردید این متغیر نمی‌تواند در سطح 05/0 سبب ایجاد معنی­داری در مقدار آماره F شود و ضریب تبیین مدل را کاهش می‌دهد لذا ضرورتی برای وجود این متغیر در مدل سه‌بعدی برای این ماه وجود نداشته و از مدل حذف می­شود. اما در ماه­های ژانویه، فوریه، مارس، می، نوامبر و دسامبر هر سه متغیر آستانه‌های ورودی به مدل را دارا بوده‌اند. در ماه­هایی که شاخص فقط با دو متغیر رابطه رگرسیون برقرار نموده است، به‌منظور ایجاد مدلی با دقت بالاتر، مدل­های سه متغیره غیرخطی برازش داده‌شده است. نتایج نشان داد که مقادیر خطای استاندارد برآورد پارامترهای مدل­های نهایی به‌جز در ماه­های فوریه و دسامبر، بالا می‌باشد. درنهایت مدل‌های خطی و غیرخطی سه‌بعدی مناسب برای برآورد شاخص اقلیم گردشگری در ماه‌های مختلف بر گستره ایران ارائه گردیده است. [1].Tourism Climate Index)TCI)