«تحلیل فقه‌الحدیثی روایات نهی‌تعلیم کتابت به زنان»
نویسندگان
چکیده مقاله:
زنان به عنوان نیمی از جمعیت انسانی، همواره به نحو مستقیم یا غیر مستقیم، مورد توجه و یا خطاب بسیاری از آیات قرآنی و روایات معصومان (ع) بودهاند، هرچند در اغلب آموزههای دینی دیگر نیز در کنار مردان به طور عام مورد عنایت هستند. دربسیاری از آیات و روایات از زنان به نیکی یاد و توصیه های ارزندهای در استیفای حقوقشان گردیده، اما در مواردی هرچند اندک به ویژه در پارهای از روایات، دستورها ویا نهیهایی برایشان صورت گرفته که گاه طبیعی و منطقی و گاهی هم مشکوک و شبههانگیز مینماید و بوی جعل یا تحریف از آن به مشام نکتهبینان میرسد. یکی از این بازداشتنها، «نهی تعلیم کتابت به زنان» است که با اشکال مختلف؛ تلویحاً و تصریحاً در میان کتب سنی و شیعی دیده میشود. این مقاله، با به کاربستن قواعد حدیثشناسی و واکاوی قرینههای موجود، به تحلیل متنی و محتوایی آن احادیث میپردازد. از طرفی صدور این نهی و امثال این نواهی در فضای خاص اجتماعی و محدود صدر اسلام که افراد و به ویژه زنان، بیبهره از مهارت خواندن و نوشتن بودند و غالباً فرهنگ شفاهی بر مراودات مردم چیره بود و نگارش چندان کاربرد عملی نداشت و چه بسا پرداختن به این امر نه چندان ضروری، آنها را از اموری خطیر که تکالیف اصلی ایشان بود بازمیداشت و مفاسدی را بر زندگی معمولشان بار میساخت، امری معقول و محتمل است و از طرف دیگر این احتمال هم میرود که شاید باورهای سنتی و عرف مردسالار جامعه بدوی و نه احکام و آموزههای دینی منشاء اصلی این آموزهها بوده است. در هر صورت این روایات، حتی در صورت احتمال صحت صدورشان از معصوم (ع)، دلالتی بر حجیت این نهی در مقاطع بعدی تاریخی و جوامع متکثر آینده نخواهد داشت.
منابع مشابه
بررسی روایات منع تعلیم سوره یوسف علیه السلام به زنان
چکیده روایاتی در منابع اسلامی، حاکی از دستور به تعلیم ندادن سوره یوسف علیه السلام به زنان و تعلیم سوره نور به جای آن است؛ اسناد این روایات علیرغم برخی طعنها، بر بیاعتباری مطلق دلالت ندارد و با تجمیع قرائن اسناد، این روایات تا حدودی قابل اعتماد است، ولی بررسی محتوایی این روایات حاکی از ناسازگاری آنها با اهداف هدایتگری قرآن و دیگر روایات بوده و حداکثر، کراهت تعلیم این سوره بر زنان است نه ت...
متن کاملتحلیلی بر روایات منع آموزش سورة یوسف به زنان
سورة مدنی یوسف که به احسن القصص معروف است سرشار از آموزههای تربیتی، اجتماعی، اخلاقی عبرتآمیز و پیام‌های هدایتی برای انسانها است. با این وجود، روایاتی در کتب حدیثی موجود است که حاکی از آن است که این سوره را نباید به زنان تعلیم داد و در عوض، باید سوره نور را به آنان یاد داد. اسناد این روایات به‌رغم برخی طعنها، بر بیاعتباری مطلق دلالت ندارد و با تجمیع قرائن، قابل اعتمادند. مفاد این روایات به ...
متن کاملتاریخچه کتابت
مقاله حاضر به بررسی نحوه برقراری ارتباط انسانهای اولیه و انتقال خواسته ها و اندیشه ها می پردازد. سپس فرهنگ های ارتباط و انتقال اطلاعات مطرح می گردد و به ابزار ذخیره اطلاعات و نحوه دسترسی به اطلاعات می پردازد.
متن کاملاعتبار و مفهوم‌سنجی روایات کاستی عقل زنان
احادیث کاستی عقل زنان در منابع حدیثی اهل سنّت و شیعه با شمار قابل توجّهی گزارش شده است. مصادر کهن و معتبر شیعی، آن را با سندهایی مرسل و ضعیف گزارش کرده‌اند. وضعیت سندها به گونه‌ای است که هیچ نوع خبر مستفیضی، حتّی مستفیض معنوی، شکل نمی‌گیرد. این گروه از روایات در کتاب‌های صحیح البخاری، صحیح مسلم و دیگر منابع معتبر حدیثی اهل سنّت گزارش شده‌اند و از منظر آنان صحیح به شمار می‌روند، اما حجیت را لازم برا...
متن کاملاعتبار سنجی روایات فتنه بودن زنان
حداقل نُه گزاره در مساله فتنه بودن زنان در جوامع حدیثی شیعه و سنّی گزارش شده است. این احادیث، به دو گونه کلی، انتساب صریح فتنه به زنان و همنشینی با دیگر فتنه ها قابل تقسیم هستند. تلقی به قبول این متون به عنوان روایت و گزارش آنها در جوامع حدیثی مشهور فریقین، نشانگر یک باور تاریخی به محتوای این روایات در فرهنگ و اندیشه اسلامی است که تاثیرات جدی در نوع نگرش به شخصیت و کارآمدی زن از نگاه اسلامی داشته...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 3 شماره 1
صفحات 27- 49
تاریخ انتشار 2017-02-19
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023