تحلیل هزینه سودمندی پایگاه‌های اطلاعاتی ساینس دایرکت، اسکوپوس و اوید در دانشگاه علوم پزشکی قم بر اساس شاخص سما (سنجش منابع الکترونیکی)

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه، محاسبه هزینه صرف‌شده برای تهیه پایگاه‌های اطلاعاتی Scopus، Science Direct، Ovid و مقایسه آن با میزان استفاده و نفوذ‌پذیری، به‌‌منظور انتخاب مجموعه‌های سودمند و تعیین جایگاه این منابع در میان کاربران دانشگاه علوم پزشکی قم بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی و از نوع تحلیل گزارش فراکنش است. جامعه آماری پژوهش شامل: منابع اطلاعاتی الکترونیکی اشتراکی دانشگاه مانند مجلات الکترونیکی، پایگاه‌های اطلاعاتی دسترس‌پذیر دو پایگاه استنادی   Science Direct و Scopus در مقابل Ovid در سال ۲۰۱۴ بود. اطلاعات با استفاده از دو شیوه بسامد استفاده و تحلیل هزینه سودمندی، گردآوری شد. داده‌ها به کمک آزمون آماری کای‌مربع تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: فراوانی میزان استفاده براساس شاخص سما (تعداد دانلود مقاله با فرمت HTML، PDF، تعداد دانلود چکیده و تعداد انجام جستجو و نشست) در پایگاه Science Direct و Scopus و Ovid، اختلاف معنی‌داری داشت، به‌طوری‌که بین این سه پایگاه، Science Direct و Scopus، بالاترین میزان استفاده را به خود اختصاص داد. میزان استفاده و هزینه سودمندی حوزه‌های پزشکی در این سه پایگاه، با یکدیگر تفاوت معنی‌داری داشت که حوزه موضوعی پزشکی در پایگاه Scopus، Science Direct از Ovid بالاتر بود. بین میزان استفاده گروه‌های کاربران (اعضای هیأت علمی، کارکنان و دانشجویان) در دو پایگاه، اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: با توجه به مدت زمان (حدود 20 دقیقه) استفاده کاربران از منابع الکترونیکی، می‌توان نتیجه گرفت میزان استفاده کاربران جامعه مورد مطالعه بسیار پایین بوده است.