تحلیل پایداری بندهای سنگی- ملاتی آبخیز کِلِستان شیراز

ارزیابی عملیات آبخیزداری اطلاعات باارزشی را برای برنامه‌ریزی بلند‌مدت در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. این ارزیابی در  70 بند کوتاه سنگی- ملاتی در آبخیز کِلِستان شیراز اجراشده در سال 1385 انجام شد. با برداشت‌های میدانی اطلاعات سازه‌ها نظیر موقعیت، تعداد، نوع سازه، وضعیت مصالح، کارآیی فعلی، وضعیت تخریب (شدت و محل)، نوع و عامل‌های آسیب‎دیدگی سازه‎ها در برگه‌های اطلاعاتی ثبت، و نقشه‌ی پراکنش سازه‎ها تهیه شد. پایداری در برابر نشست، واژگونی و لغزش بررسی شد. آب‌دهی طراحی بندها با دوره‌ی بازگشت‎های متفاوت مشخص، و بیش‌ترین آب‌دهی رخ‌داده در طول دوره‎ی پژوهش تعیین شد. نتایج نشان داد که از آن‌جا که از زمان ساخته‌شدن تا ارزیابی (سال 1393) آب‌دهی پیش‌بینی‌شده‌ی بندهای کوتاه با دوره‌ی بازگشت 25 ساله رخ نداده است، براساس آب‌دهی نمی‌توان پایداری این بندها را ارزیابی کرد. نشست در هیچ‌یک از نقطه‌های اندازه‌گیری مشاهده نشد. تحلیل‎ها‌ نشان‌دهنده‌ی پایداری 98/6 % از بند‌ها از نظر واژگونی و لغزش بوده، و فقط 1 بند (1/4 %) به‌طور کامل تخریب شده است. اگرچه بندها دربرابر نشست، واژگونی و لغزش پایداری نشان‌دادند، نشانه‌های آسیب‎دیدگی در آن‌ها دیده شد. علت اصلی آسیب‎دیدگی بندها در این آبخیز به‌کاربردن مصالح نامناسب، آب‌شستگی و اجرا کردن نامناسب به‌ترتیب با احتمال تاثیر 53/7، 27/78 و 18/52 % است. برای جلوگیری از پدیده‎ی زیرشویی باید خاک بستر در محل قرارگیری بند برداشته و در لایه‎های مختلف متراکم شود.