تدوین و اعتباریابی مدل رفتاری- شناختی- فراشناختی برای تبیین اختلال وسواس-اجباری

مقدمه: اختلال وسواس- اجباری یک اختلال ناتوان کننده است که یک عذاب قابل ملاحظه‌ای برای شخص به‌وجود می‌آورد. مطالعه حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی مدل رفتاری- شناختی و فراشناختی برای تبیین اختلال وسواس- اجباری انجام شد. روش بررسی: برای دستیابی به اهداف پژوهش، 635 نفر مشارکت ‌کننده شامل304 مشارکت ‌کننده مذکر و 431 مشارکت‌ کننده مؤنث به‌طور تصادفی انتخاب و پرسشنامه‌های OCI-R، DAS، CDS، ATQ، MCQ و OCBS پژوهش روی آنها اجرا شد. روش پژوهش در مرحله اول توصیفی- همبستگی بود و برای اعتباریابی ساختار عاملی مدل رفتاری- شناختی و فراشناختی از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای SPSS و Amos graphic و برای تحلیل مرحله دوم پژوهش از ترسیم نمودار استفاده شد. یافته‌ها: نتایج مرحله اول پژوهش نشان داد که عامل شناختی از طریق میانجی‌های عامل فراشناختی و عامل رفتاری بر اختلالات طبقه وسواس- جبری تأثیر دارد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که مدل رفتاری- شناختی و فراشناختی تدوینی پژوهش حاضر توان تبیین اختلالات طبقه وسواسی-جبری را دارد. همچنین نتایج تحلیل ساختاری نشان داد که مدل طراحی شده با داده‌های نمونه پژوهش حاضر برازش مناسبی دارد و ارتباط نزدیکی با فرض‌های نظری دارد. بحث و نتیجه‌گیری: مدل پژوهش حاضر از جهت این که چند بعدی است و به هر سه جنبه رفتاری، شناختی و فراشناختی توجه می‌کند و این سه جنبه را لازم و ملزوم یکدیگر می‌داند و آنها را جدا یا در تناقض یکدیگر نمی‌داند یک مدل تبیینی جدید به حساب می‌آید. این مدل ممکن است پژوهش‌های آینده که مرتبط با اختلال وسواس-جبری هستند را ارتقاء بخشد و فرمول‌بندی موردی و درمان‌های بالینی مرتبط با این اختلال را تسهیل کند.