ترکیبات تشکیل دهنده، ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس گیاه دارویی Satureja khuzestanica Bunge. در جنوب ایران

جنس مرزه Satureja متعلق به تیره نعناع و دارای حدود 235 گونه بوده که 16 گونه آن در ایران وجود دارد که 9 گونه بومی ایران هستند. این آزمایش به منظور بررسی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس، ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی انجام شد. اندام‌های هوایی مرزه خوزستانی، از زیستگاه طبیعی این گیاه در استان خوزستان جمع‌آوری گردیدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر انجام شد. تعیین ترکیبات فنلی با استفاده از ماده فولین سیوکالتیو و خاصیت آنتی اکسیدانی به روشDPPH  (2و2 دی فنیل، 1 پیکریل هیدرازیل) انجام گردید. درصد وزنی اسانس بدست آمده 18/3 بود. ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس، توسط دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی تجزیه و شناسایی شدند. چهل و سه ترکیب در اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی شناسایی شد که در مجموع 96/99 % ازکل ترکیبات اسانس را تشکیل می‌دادند. ترکیبات عمده عبارت از کارواکرول (21/77%)، گاما- ترپینن (43/6 %)، آلفا- فارنیسین(30/2%) و پارا- سیمن (24/2%) بودند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان ترکیبات فنلی گیاه دارویی مرزه خوزستانی 35/1± 52/25 میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم ماده خشک و میزان خاصیت آنتی اکسیدانی  این گیاه 22/0± 12/8 میکروگرم بر میلی‌لیتر می‌باشد. خاصیت ضد میکروبی اسانس مرزه خوزستانی به روش دیسک دیفیوژن علیه باکتری E. coli و مخمر Candida albicans به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار بررسی گردید. بر اساس نتایج اسانس این گیاه دارای اثر ضد میکروبی بالایی علیه میکروارگانیسم‌های مورد بررسی داشت و اثر بازدارندگی این اسانس بر مخمر Candida albicans بیشتر از باکتری E. coli  بود.