تغییرپذیری مکانی سیل‌خیزی با استفاده از روش "عکس‎‌العمل سیل واحد" در ‏حوزه آبخیز خانمیرزا

نویسندگان

  • باقر قرمزچشمه استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • مجتبی رضائی کارشناس ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله:

سیل یک اتفاق ناگهانی و رویدادی سریع و مخرب است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث بروز خسارات جانی و مالی محسوس و نامحسوس می­شود. کنترل و یا کاهش خسارت این عارضه ویرانگر نیازمند مطالعات صحیح و دقیق می­باشد.در این راستا شناسایی مناطق دارای پتانسیل بالای تولید رواناب در آبخیز دارای اهمیت بسیاری می‏باشد. هدف از این پژوهش تعیین سیل‌خیزی به‌صورت توزیعی و زیرحوضه‌ای و مقایسه آن‌ها در حوزه آبخیز خانمیرزا واقع در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.بدین منظور ابتدا ورودی­های مدل با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS 9.3 استخراج و سپس مدل واسنجی و اعتبارسنجی شد. در مرحله بعد برای تعیین سیل‌خیزی برای واحدهای سلولی و زیرحوضه‌ای با اجرای روش "عکس‌العمل سیل واحد" ابتدا بارش طراحی با دوره بازگشت‌های 25، 50 و 100 در محل ایستگاه آلونی استخراج، سپس میزان تاثیر هر یک از سلول­ها و زیرحوضه‌ها بر آب‌نمود خروجی کل حوزه آبخیز به‌دست آمد. نتایج ارزیابی مدل بر اساس مقایسه بین دبی‌های هم عرض نشان داد، مدل در مرحله اعتبارسنجی با ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب کارایی و ضریب تبیین به‌ترتیب برابر 1.53، 0.89 و 0.74 آب‌نمود سیلاب را با دقت بالایی شبیه‌سازی کرده است. همچنین، نتایج این پژوهش بر اساس نمایه آماری خطای نسبی حجم سیلاب، دبی اوج، زمان پایه و زمان تا اوج نشان داد که مدل ModClark در تخمین حجم سیلاب و دبی اوج خطای کمتری داشته است. نتایج نهایی نشان داد، سیل‌خیزی در واحدهای زیرحوضه‌ای از پایین‌دست به سمت بالادست حوزه آبخیز افزایشی و در واحدهای سلولی از توزیع خاصی پیروی نمی‌کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه‌های حوزه آبخیز طالقان با استفاده از تلفیق AHP و TOPSIS

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث خسارات فراوانی می‌گردد. اولویت‌بندی‌ زیرحوضه‌های یک حوزه آبخیز بر اساس پتانسیل سیلخیزی، با هدف تعیین اولویت در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات مدیریتی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهینه آبخیزها داشته باشد. در تحقیق حاضر از دو تکنیک AHP و TOPSIS به منظور اولویت بندی زیرحوضه‌های آبخیز طالقان، بر اساس پتانسیل سیلخیزی استفاده شد. معیارهای در نظ...

متن کامل

بررسی تغییرپذیری مکانی پایداری خاکدانه‌ها و عوامل مؤثر در خاکدانه‌ای شدن خاک با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ (مطالعه موردی: بخشی از حوزه آبخیز طالقان)

الگوی مکانی خصوصیات خاک می‌تواند یک عنصر کلیدی در شکل‌دهی جریان مواد غذایی و آب در اکوسیستم‌ها باشد و شناسایی این الگوها برای تشخیص فرایندهای خاک و سپس انجام عملیات مدیریتی کافی در این مناطق مهم است. یکی از عوامل مؤثر در فرسایش خاک، پایداری خاکدانه‌ها و عوامل مؤثر در تغییر آن است. در صورت تعیین عوامل مؤثر در پایداری خاکدانه‌ها و خاکدانه‌ای شدن خاک و مشخص کردن روش مناسب و نوع شاخصی که بتواند در ...

متن کامل

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی سیلخیزی واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز لاویج رود، استان مازندران)

امروزه شناسایی مناطق مولد سیل یکی از مهمترین اقدامات لازم جهت کنترل سیلابها به شمار می رود. در این مطالعه که در حوزه آبخیز لاویج رود انجام گرفت، با استفاده از مدل بارش- رواناب hec-hms ، دبی­های خروجی از هر واحد هیدرولوژیک محاسبه شد، سپس با استفاده از روندیابی جریان در رودخانه تا خروجی کل حوزه، و در نهایت با استفاده از روش حذف انفرادی هر واحد هیدرولوژیک در هر بار اجرای مدل، سهم هر یک از واحدهای ...

متن کامل

بررسی هیدروگراف سیل با استفاده از مدل شبیه‌سازی بارش-رواناب در حوزه آبخیز ایوان

در این تحقیق که در حوزه آبخیز ایوان در استان ایلام انجام شد، هیدروگراف سیلاب با استفاده از مدل HEC HMS در نرم‌افزا‌‌‌های HECGEO HMS و  9.3 Arc Map، شبیه سازی و بررسی شد. در این تحقیق سعی شده است با روندیابی هیدروگراف زیرحوضه‌‌‌ها تا خروجی کل حوضه میزان مشارکت آن‌‌‌ها در ایجاد سیل خروجی حوزه تعیین و زیر حوضه‌‌‌ها از نظر سیل‌خیزی اولویت‌بندی شود. برای این منظور از داده‌‌‌های سیلاب و دبی و بارش رو...

متن کامل

تهیه نقشه‌های خطر احتمال و حساسیت سیل با استفاده از روش نسبت فراوانی ‏در حوزه آبخیز پل دوآب شازند

به‌دلیل کمبود اطلاعات در اکثر حوزه‌­های آبخیز، بسیاری از محققین برای مطالعات هیدرولوژیکی و سیل­‌خیزی به استفاده از تجزیه و تحلیل‌­های مکانی در سیستم اطلاعات جغرافیایی روی آورده‌­اند. پژوهش حاضر به‌منظور تهیه نقشه‌های احتمال و حساسیت سیل با استفاده از روش نسبت فراوانی، از پارامتر­های طبقات ارتفاعی، درصد شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، سنگ‌­...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 2

صفحات  128- 139

تاریخ انتشار 2016-06-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023