تلفیق مطالعات پتروگرافی و رخساره لاگ برای تفسیرکیفیت مخزنی بخش بالایی سازند سورمه در میدان بلال

       علی اسعدی، دانشجوی کارشناسی ارشد زمین‌شناسی نفت، دانشگاه تهران   حسین رحیم پوربناب، استاد دانشکده زمین‌شناسی، دانشگاه تهران *   علی کدخدایِِِِِِی، استادیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه تبریز   سپیده سهرابی ، دانشجوی کارشناسی ارشد زمین‌شناسی نفت، دانشگاه تهران     چکیده   بخش بالایی سازند سورمه (معادل سازند عرب) با سن ژوراسیک بالایی در میدان بلال واقع در خلیج‌فارس، متشکل از یک توالی کربناته- تبخیری بوده، که در یک رمپ کربناته نهشته شده است. در این مطالعه با هدف درک کیفیت مخزنی این سازند، تلفیق مطالعات پتروگرافی و رخساره‌های لاگ استفاده شده است. لاگ‌های چاه‌پیمایی به دلیل ماهیت پیوسته آنها و در دسترس بودنشان در اکثر چاه‌های یک میدان، می‌توانند به‌ منظور ارزیابی بهتر یک مخزن هیدروکربنی مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از مفهوم رخساره لاگ، که عکس‌العمل لاگ ­ های گرفته شده از توالی مورد مطالعه بوده و از طریق آن می­توان توالی مورد بررسی را به واحد‌هایی با مشخصات مشابه تفکیک نمود، ابزاری کارآمد برای ارزیابی بهتر مخزن می­باشد. در این تحقیق یک رویکرد دو مرحله­ای به­منظور سرشت­نمایی و بررسی کیفیت­ مخزنی در توالی مورد مطالعه، به­کار گرفته شد. ابتدا براساس پتروگرافی مقاطع نازک و در نظر گرفتن مشخصات رخساره­ای- دیاژنزی، هفت گونه­سنگی عمده شناسایی گردید. هر کدام از این واحدها دارای مشخصات زمین­شناسی- پتروفیزیکی معین بوده و از نظر کیفیت مخزنی قابل تفسیر می­باشند. از نظر کیفیت مخزنی،­ گونه­های سنگی از خوب به ضعیف به ترتیب شامل دولومیت گرینستونی، دولومیت دانه‌شکری، آهک گرینستونی- پکستونی، دولومیت با رخساره گل غالب، آهک با بافت گل غالب، دولومیت انیدریتی و دولومیت متراکم می­باشند. سپس با استفاده از روش آنالیز خوشه­ای سلسله مراتبی ( HCA )، پنج رخساره لاگ بهینه در سه چاه مورد مطالعه مشخص گردید. هرکدام از این پنج رخساره نیز براساس لاگ‌های پتروفیزیکی مورد استفاده از هم قابل تفکیک می­باشند. در نهایت پس از مشخص شدن رخساره لاگ­ها، توزیع و گسترش آنها در هر کدام از هفت گونه­سنگی مشخص و بر ­ این اساس از دیدگاه مخزنی تفسیر شدند. رخساره­ ­ های چهار و دو درگونه­های سنگی با کیفیت مخزنی خوب شامل هفت، پنج، دو و سه بیشترین و در واحدهای با کیفیت مخزنی ضعیف شامل یک و چهار کمترین گسترش را دارند. بیشترین گسترش رخساره­های یک و پنج در واحد­های با کیفیت مخزنی ضعیف شامل گونه‌های ­ سنگی یک و چهار و فراوانی بیشتر رخساره سه در گونه‌سنگی دو دیده می­شود.