تنوع ژنتیکی در ژرم‌پلاسم گلرنگ بانک ژن گیاهی ملی ایران

گلرنگ یکی از گیاهان مناسب برای تولید روغن در مناطق خشک است و با توجه به تغییرات اقلیم در چند سال گذشته مورد توجه قرار گرفته است. پایه ژنتیکی و ژرم‌پلاسم غنی برای اصلاح این گیاه ضرورت دارد. این تحقیق در سال 1390 با هدف بررسی تنوع ژنتیکی 345 نمونه از کلکسیون ژرم‌پلاسم گلرنگ بانک ژن گیاهی در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد، نتایج اولیه نشان داد بسیاری از نمونه‌ها دارای مورفوتیپ‌های متنوع بودند و با جداسازی و تعیین مورفوتیپ‌ها، در مجموع 534 نمونه ژنتیکی به دست آمد که به صورت مشاهده‌ای مورد مطالعه قرار گرفتند. رنگ جام گل و میزان خارداری براکته مقادیر قابل توجهی از شاخص شانون را به خود اختصاص دادند. عملکرد دانه تک بوته، بزرگ‌ترین (62/85 درصد) و روز تا گلدهی (24/7) کوچک‌ترین، ضریب تغییرات را دارا بودند. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، 13/56 درصد از تغییرات، توسط سه مؤلفه اول توجیه شد. مؤلفه‌های اول و دوم به ترتیب بیانگر اجزاء عملکرد و اجزاء رویشی بودند. تجزیه خوشه‌ای به روشK means، با تشکیل پنج گروه، نمونه‌های مورد بررسی را از یک‌دیگر متمایزکرد. پراکنش مبداء نمونه‌های ژنتیکی در نمودار بای‌پلات حاصل از مقیاس‌بندی چند بعدی در برخی موارد با موقعیت جغرافیایی آن‌ها مطابقت داشت. به طور کلی نتایج نشان داد که در ژرم‌پلاسم گلرنگ تنوع قابل توجهی وجود دارد که می‌تواند در برنامه‌های به‌نژادی قابل استفاده باشد.